Słownik pojęć podstawowych

 Witam,

A teraz trochę informacji z zakresu pedagogiki:
PEDAGOGIKA SPECJALNA
•      to nauka szczegółowa pedagogiki:
•      o określonych zasadach i metodach pracy profilaktycznej, usprawniającej, korygującej, stymulującej i kompensacyjnej, rehabilitacyjnej, specyfice badawczej i aplikacyjnej.
Przedmiot pedagogiki specjalnej:
•      opieka, terapia, kształcenie i wychowanie osób z odchyleniami od normy, najczęściej mniej sprawnych lub niepełnosprawnych, bez względu na rodzaj, stopień i złożoność objawów oraz przyczyn i skutków zaistniałych anomalii, zaburzeń, trudności lub ograniczeń.
•      Odchylenia powyżej i poniżej normy.
•      Pedagogika specjalna jest nauką szczegółową pedagogiki ogólnej, jej celem jest rewalidacja osób odbiegających od wyznaczonych norm.
•      Odchodzenie od defektologicznego, statycznego podejścia na rzecz warunków funkcjonowania, działań wspomagających rozwój i usprawniających funkcjonowanie psychospołeczne osób objętych pomocą specjalistów, interdyscyplinarność.
Na kształt założeń naukowo-badawczych i zastosowań praktyczno-społecznych pedagogiki specjalnej wpływa:

•   odrębność i specyfika osób, którymi się zajmuje,

•   hierarchia przyjmowanych celów,

•   charakter metod działania,

•   specjalne kompetencje nauczycieli i wychowawców, zgodnie z poglądami, że „w każdym człowieku jest coś pozytywnego” i „nie należy nikogo przekreślać”.[1]

PEDAGOGIKA SPECJALNA jako dyscyplina naukowa i dziedzina praktyki społeczno-wychowawczej - cele:

•  poprawa sytuacji psychologicznej i społecznej jednostek z różnymi odchyleniami od normy,

•   zmiana i wyrównanie szans życiowych bez względu na jednostkowe biologiczne zaburzenia oraz społeczne utrudnienia.

Czynniki powodujące odstępstwa od normy:

•   dysfunkcjonalność organizmu,

•   mniejszą sprawnością psychiczna,

•   mniejsza sprawność społeczna,

•  postać złożona.

UWAGI OGÓLNE:
I.   Istotnym elementem pojęcia niepełnosprawności jest problem ograniczenia lub wręcz uniemożliwienia, przez ludzi nią dotkniętych, pełnienia ról społecznych i życiowych.
II. Rewalidacja społeczna ma za zadanie usunięcie lub przynajmniej ograniczenie tych niedogodności.
Cechy oddziaływań pedagogiki specjalnej:

•   ukierunkowanie na twórczego człowieka w pełnym wymiarze rozwoju jego osobowości, w sferze umysłowej, emocjonalnej, psychicznej, fizycznej i społecznej,

•   założenie znajdywania się przez człowieka w toku uświadomionego osobistego rozwoju i brania aktywnego udziału w rozwoju własnych możliwości,

•   oscylowanie przez człowieka pomiędzy bezpieczeństwem, orientacją na cel, a samorealizacją.

Specyfika badawcza i aplikacyjna pedagogiki specjalnej wynika z:

•   z celów jakie przed sobą stawia,

•   charakteru i rozległości uszkodzenia osób będących w kręgu jej zainteresowań,

•   złożoności zjawisk jakimi się zajmuje,

•   trudności w ustalaniu zarówno  przyczyn jak i skutków zaistniałych odstępstw on normy.

Cel specjalny pedagogiki specjalnej:
•      Rewalidacja społeczna dzieci upośledzonych, chorych, oraz niedostosowanych społecznie lub w inny sposób odchylonych od normy[2]
•      Pedagogika specjalna eksponuje podmiotowość, godność, tożsamość jednostki o specjalnych potrzebach edukacyjnych, wartości stanowiących o autonomii psychicznej i społecznej.
Szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej, pedagogika:

•   osób z lekkim upośledzeniem umysłowym,

•   osób z umiarkowanym, znacznym i glębokim upośledzeniem umysłowym – oligofrenopedagogika,

•   niesłyszących i niedosłyszących – surdopegagogika,

•   niewidomych i niedowidzących – tyflopedagogika,

•   dzieci głuchoniewidomych - surdotyflopeadgogika

•   osób z niesprawnością ruchową,

•   terapeutyczna dzieci przewlekle chorych,

•   osób odmiennych somatycznie,

•   osób z trudnościami w uczeniu się,

• osób z zaburzeniami mowy – logopedia,

•   dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi,

•   osób ze sprzężonymi upośledzeniami,

•   osób niedostosowanych społecznie,

•   pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku,

•   dzieci zdolnych i uzdolnionych.

Pedagogika specjalna na tle pedagogiki ogólnej:

•   nie jest  ani antynomiczna ani autonomiczna w stosunku do pedagogiki ogólnej,

•   dostosowuje do pedagogiki ogólnej cele, zasady i metody, zarówno w teorii badawczej, jak i praktyce edukacyjnej,

•   korzenie pedagogiki specjalnej to pedagogika ogólna, społeczna i opiekuńcza, tworzące przedzałożeniowość charakterystyczną dla działań naprawczych i kompensacyjnych.

---

[1] Grzegorzewska 1968
[2] Grzegorzewska 1968
Pedagogika ogólna i specjalna:

•   nauka teoretyczna i praktyczna,

•   nauka empiryczną i społeczną,

•   na jej system naukowy składają się zarówno założenia teoriopoznawcze, jak i praktyczno-edukacyjne.

Trzy strefy równoczesnego funkcjonowania człowieka:

•   strefa faktów: rzeczywistości psychofizycznej ucznia i jego środowiska,

•   strefa powinności: wartości i przeżyć,

•   strefa pedagogicznego działania: możliwości.

UWAGA OGÓLNA:
•      Połączenie wyników doświadczeń empirycznych, celowego sprawnego działania z umiejętnością stawiania hipotez, prowadzących do poznania nowych prawd i faktów.
Strefa faktów, wartości i pedagogicznego działania jako dziedzina refleksji pedagogicznej
Obraz
 
Zakres i przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej:

•   pomoc,

•   opieka,

•   edukacja,

•   rehabilitacja

•   rewalidacja,

•   resocjalizacja.

Rys historyczny:

• Arystoteles, podejście negatywnej selekcji,

• 1620 rok - Juan Pablo Bonet - praca poświęcona nauczaniu głuchych

• Jan Amos Komeński, wielki dydaktyk, kształcenie dzieci upośledzonych umysłowo,

• 1872 rok pod kierownictwem Jana Popłońskiego przy Instytucie Głuchych i Ociemniałych roczne seminarium dla nauczycieli dzieci niedosłyszących i głuchych,

• 1922 rok - dzięki staraniom M. Grzegorzewskiej powołany w Warszawie Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej, którego celem było kształcenie nauczycieli-wychowawców dla wszystkich dzieci, które nie mogły być objęte edukacją szkolnictwa powszechnego,

• 1970 rok - przekształcenie PIPS w placówkę naukowo-badawczą, studia zawodowe (trzyletnie) i magisterskie uzupełniające (dwuletnie), kształcenie integracyjne,

• 1973 rok - wprowadzenie czteroletnich studiów magisterskich, dynamiczny rozwój,

• 1991 rok - rozporządzenie Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, odebranie pedagogice specjalnej status kierunku studiów,

1994 rok - decyzja uchylona, przywrócenie pedagogiki specjalnej jako kierunku studiów,

• przełom XX i XXI wieku - Jan Pańczyk proponuje dokonanie nowelizacji kierunków kształcenia na kierunku pedagogika specjalna.

Działy i dziedziny pedagogiki specjalnej ze względu na rodzaj odchyleń od normy:

•   pedagogika zdolnych i uzdolnionych: wybitne zdolności ogólne, uzdolnienia kierunkowe,

•   pedagogika rewalidacyjna, rehabilitacyjna: upośledzenie umysłowe, stopnie lekki, umiarkowany, znaczny, głęboki (ologofrenopedgogika), wady wzroku (tyflopedagogika), wady słuchu (surdopedagogika), sprzężone upośledzenia (głuchoniewidomych),

•   pedagogika lecznicza, terapeutyczna: choroby przewlekłe, niesprawność ruchowa, odmienność somatyczna, autyzm i zespoły psychozopodobne, starość (andragogika pedagogika dorosłych),

•   pedagogika resocjalizacyjna: niedostosowanie społeczne, aspołeczność, antyspołeczność, demoralizacja, przestępczość,

•   pedagogika korekcyjna: trudności w uczeniu, parcjalne zaburzenia rozwoju, zaburzenia mowy, zaburzenia emocjonalne.

Pedagogika rewalidacyjna (za A. Hulkiem):
•         usprawnianie jednostki upośledzonej pod względem fizycznym, psychicznym, umysłowym lub (i)  społecznym,
•         zapewnienie odpowiednio do wieku i możliwości, wykształcenia ogólnego oraz zawodowego.
 Rewalidacja (wg.Hulka):

•   przywrócenie sprawności uszkodzonych organów jednostki lub usprawnianiu jej funkcji,

•   przygotowanie do samodzielnego radzenia sobie w życiu codziennym,

•  przygotowanie do korzystania z różnych form kształcenia,

•   przygotowanie do wykonywania pracy,

•   stwarzanie w środowisku społecznym i otoczeniu fizycznym odpowiednich warunków do prawidłowego funkcjonowania tej jednostki.

Zadania pedagogiki rewalidacyjnej:

•   usprawnianie psychiczne, fizyczne i społeczne osób trwale poszkodowanych na zdrowiu poprzez organizowanie form kształcenia i wychowania (w tym zawodowego),

•   rehabilitacja oraz opieka nad pensjonariuszami różnych instytucji opiekuńczych.

UWAGA OGÓLNA:
Pedagogika rewalidacyjna nie może być utożsamiana z pedagogiką leczniczą ani specjalną, jest pedagogiką interdyscyplinarną, głównie ukierunkowaną na współpracę z takimi dziedzinami, jak: fizjologia, socjologia, psychologia.
Cel działań rewalidacyjnych:

•   rozwój wrodzonych właściwości fizycznych i intelektualnych osoby niepełnosprawnej,

•   stwarzanie warunków wyzwalających potencjalne możliwości jednostki,

•   ochrona przed negatywnymi skutkami, jakie niesie zaistniała wada.

UWAGA OGÓLNA:
Filozofia personalistyczna i nawiązująca do niej pedagogika dialogu podkreślająca dwuwymiarowość egzystencji człowieka, osoby nabiera szczególnego znaczenia w pedagogice rewalidacyjnej.
Andragogika specjalna:
zajmuje się problemami kształcenia i samokształcenia, wychowania i samowychowania młodzieży pracującej oraz osób dorosłych niepełnosprawnych lub niedostosowanych społecznie, przy uwzględnieniu ich rewalidacji i resocjalizacji.
Rodzaje:

•   resocjalizacyjna,

•   rewalidacyjna.

Ortopedagogika:
dziedzina specyficzna, której przedmiotem jest rewalidacja prowadzona na terenie szkoły.
Zgodnie z założeniami A. Makowskiego ortopedagogika jest dziedziną pedagogiki ogólnej, ściśle powiązaną z medycyną, psychologią, socjologią i kryminologią
Pierwotne zainteresowania ortopedagogiki: dzieci upośledzone umysłowo i niedostosowane społecznie.
Wtórne zainteresowania ortopedagogiki dzieci z upośledzeniami: organów zmysłowych, narządów mowy, motorycznymi, charakterologicznymi.
Holizm:

•   całościowe traktowanie kształcenia i wychowania w ujęciu humanistycznym:

•   zaufanie możliwościom rozwojowym dziecka,

•   określenie kierunku pożądanych i możliwych zmian osobowościowych oraz społecznych, 

•   indywidualizacja procesu nauczania,

•   przymus połączony ze swobodą działania,

•   wspieranie aktywności własnej, przemiany humanistycznej jako jednostki, chęci podejmowania pracy nad sobą,

•   uspołecznienie procesu uczenia się.

W preferowanym w pedagogice specjalnej podejściu badawczym zalecany jest scalony model niepełnosprawności:

•   model medyczny,

•   model społeczny.

MODEL MEDYCZNY: problemy jednostkowe, osobiste, z dominacją zabiegów zdrowotnych.
MODEL SPOŁECZNY: aspekty psychospołeczne, środowiskowe, polityczne prowadzące do zmian postaw społecznych.
 
DEFINICJA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ:
Niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny lub/i psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z normami prawnymi i społecznymi.[1]

---

[1] Ustawa z dnia 26.08.1997 r.o rehabilitacji i zatrudnieniu osoby niepełnosprawnej, Dz.U. nr123
 
UWAGA OGÓLNA:
Współczesne koncepcje pedagogiki specjalnej, określają paradygmaty, wytyczających kierunek, zakres i rodzaj podejmowanych aktualnie i planowanych w przyszłości badań naukowych oraz wynikających z nich zastosowań aplikacyjnych.
Paradygmaty pedagogiki specjalnej (Obuchowska 1995):

•   biograficznego ujmowania niepełnosprawności w podejściu integracyjno-społecznym i dynamicznym,

•   pozytywnego myślenia i życiowego ukierunkowania osoby niepełnosprawnej poprzez skupienie się na posiadanych i nie ujawnionych możliwościach, a nie deficytach,

•   autorewalidacji, indywidualnych działań adaptacyjnych,  i samorealizacyjnych, współwystępujących z metodami i strategiami zewnętrznymi,

•   pomocy pomagającemu, poprzez zastosowanie twórczych i poszukujących metod pracy nauczycieli, przezwyciężanie schematyzmu i rutyny,

•  podmiotowości w metodach oddziaływania, poprzez uwzględnienie metod i zasad hermeneutyki,

•   profilaktyki i integracji w rodzinie,

•   antystygmatyzacyjny, oparcie zasad pedagogicznego oddziaływania na normie funkcjonalnej, wynikającej z jednostkowych możliwości człowieka,

•   pojęciowy, dostrzeganie względności i zmienności pojęć oraz wielości rozwiązań teoretycznych dotychczasowych  modeli praktyki edukacyjnej,

•   zignorowany, rzadko brany pod uwagę, gdyż  związany z życiem seksualnym niepełnosprawnych,

•   bytowy, egzystencjalny, związany z prawem aktywnego udziału w życiu społeczeństwa.

Paradygmat „normalności”:
oddziaływanie na jednostkę z niepełnosprawną jest „normalnym” oddziaływaniem pedagogicznym, uwzględniającym jedynie zaistniałe w wyniku uszkodzenia utrudnienia  i specyficzne potrzeby edukacyjne, przy zastosowaniu odpowiednich metod dydaktycznych i wychowawczych.[1]
Interdyscyplinarność i rola nauk pomocniczych w pedagogice specjalnej:
•         szerokie i wielostronne spojrzenie oraz ogląd złożonych zagadnień i zjawisk pedagogicznych,
•         podjęcie skuteczniejszych i lepszych działań w praktyce edukacyjnej,
•          nie ograniczanie samodzielności pedagogiki specjalnej, ale pojęciowe, metodologiczne i merytoryczne wspieranie.
Uwagi ogólne o interdyscyplinarności pedagogiki specjalnej:
•         osiągnięcia pedagogiki specjalnej w dialogu z naukami pogranicza i dyscyplinami pomocniczymi,
•         interdyscyplinarność teoretyczna i metodologiczna,
•         zastosowanie zarówno w zagadnieniach dydaktycznych, jak i pozadydaktycznych,
•         nowe perspektywy i wyzwania dla tendencji integracyjno-normalizacyjnych,
 Wynik: poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych.
Uwaga ogólna o interdyscyplinarności pedagogiki specjalnej:
Odwołanie się do interdyscyplinarności nie stanowi odchodzenia od scjentyzmu (naukowości), ale jest symptomem zastępowania doktrynalności pedagogiki systematycznej pluralizmem koncepcji alternatywnych zarówno w teorii, jak  i praktyce edukacyjnej i rehabilitacyjnej.
Wynika to z przekonania, że osoby niepełnosprawne są zdolne do wielokierunkowych działań, a granice ich osiągania nie są do końca znane i  możliwe do określenia.

---

[1] Lipkowski 1984
Kognitywistyka w pedagogice specjalnej:

•   uczeń jako poszukiwacz i twórca wiedzy,

•   uczeń stawiający sobie cele, uzyskujący dane, tworzący informacje,

•   uczeń wytwarzający struktury poznawcze i w ten sposób uzyskujący wiedzę i zdobywający mądrość,

•   nauczyciel jako mentor.

Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego:
•           prewencja,
•          profilaktyka
•          wspieranie, wspomaganie.

•   wczesna diagnoza,

•   wielostronna stymulacja i uaktywnianie,

•   usprawnianie,

•   korekcja,

•   kompensacja,

•   rehabilitacja.

Prewencja:
Działania prozdrowotne (szczepienia, badania okresowe), opiekuńcze (prenatalne, postnatalne), oraz edukacyjne ( dotyczące żywienia, bhp, zanieczyszczenia, zatrucia środowiska) nastawione na zapobieganie uszkodzeniom fizycznym, dysfunkcjom intelektualnym, psychicznym i narządów zmysłów (prewencja podstawowa): obejmuje tez działania zapobiegające trwałym uszkodzeniom funkcjonalnym lub trwałej niepełnosprawności (prewencja wtórna).
Profilaktyka:
Działanie zmierzające do stworzenia odpowiednich warunków rozwojowych i edukacyjnych, szczególnie dzieci i młodzieży oraz zapobiegania różnym zjawiskom, chorobom, urazom, które mogą prowadzić w konsekwencji do niepełnej sprawności organizmu lub dysfunkcji jego narządów.
Wspieranie: 
Odnosi się do warunków i okoliczności w jakich nasypuje rozwój określonych zachowań człowieka,  jego postaw, przekonań, stylów życia
Wspomaganie:
Dynamizowanie, wzmacnianie czynników sprzyjających lub utrwalanie korzystnych sił, mechanizmów, tendencji.
Stymulacja (edukacja):
Pobudzanie, wzmacnianie (fortioryzacja), wzbogacanie zainteresowań i aktywności twórczej, często ukrytych i potencjalnych zdolności umożliwiających skuteczne wypełnianie zadań życiowych. 
W psychologii i pedagogice specjalnej:
Zewnętrzne oddziaływanie polegające na przyspieszaniu, doskonaleniu rozwoju oraz zachęcaniu do autorewalidacji i samorealizacji.
Usprawnianie:
Postępowanie maksymalnie rozwijające zadatki i siły biologiczne organizmu, które sa najmniej uszkodzone. Jego celem jest poprawa lub utrzymanie na zadawalającym poziomie przede wszystkim sprawności fizycznej, a szczególnie wydolności i tolerancji wysiłku
Integracja (społeczna):
zespalanie się w całość wyrażające się częstością i intensywnością kontaktów oraz wspólnotą ideową.
Integracja:

•   pełna,

•   częściowa,

•   segregacja.

Integracja:

•   w rodzinie,

•   w grupie rówieśniczej,

•   w środowisku szkolnym (organizacyjna),

•   w społeczeństwie.

Idea integracji, czyli systemu niesegregacyjnego to przechodzenie:

•   od postaw negatywnych: brak akceptacji, dewaluacja, delegitymizacja, dehumanizacja,

•   przez niekorzystne: nadopiekuńczość, tolerancja, protekcjonizm,

•   na rzecz koegzystencji, polityki negocjacji i akceptacji.

• W wieku 7-19 lat z integracyjnego kształcenia korzysta 66,81% niepełnosprawnych.

Rodzaje niepełnosprawności a formy kształcenia podstawowego i ponad podstawowego:
Pełna integracja:

•   chorzy 87,97%,

•   niewidomi i słabo widzący 76,81%,

•   niesłyszący i słabo słyszący 39,07%,

•   upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim 4,54%,

•   upośledzeni umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym 0%.

Rodzaje niepełnosprawności a formy kształcenia podstawowego i ponad podstawowego:
Częściowa integracja:

•   chorzy 3,66%,

•   niewidomi i słabo widzący 0%,

•   niesłyszący i słabo słyszący 0%,

•   upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim 18,85%,

•   upośledzeni umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym 0%.

Rodzaje niepełnosprawności a formy kształcenia podstawowego i ponad podstawowego:
Segregacja:

•   chorzy 8,37%,

•   niewidomi i słabo widzący 23,19%,

•   niesłyszący i słabo słyszący 60,93%,

•   upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim 76,61%,

•   upośledzeni umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym 100%.

Niepełnosprawność - oznacza wszelkie ograniczenia lub brak możliwości wykorzystywania czynności na poziomie uważanym za normalny dla człowieka, typowy dla życia ludzkiego. Ograniczenia te mogą mieć charakter stały, przejściowy, całkowity lub częściowy, mogą dotyczyć sfery sensorycznej, fizycznej i psychicznej.(przedmiot oddziaływań rehabilitacyjnych).
Osoba niepełnosprawna - to osoba która z powodu urazu lub choroby lub wady wrodzonej ma poważne trudności albo nie jest zdolna wykorzystywać czynności które osoba w tym samym wieku jest zdolna wykonać.
wg . Tadeusza Majewskiego to taka osoba u której uszkodzenie i obniżony poziom sprawności organizmu spowodował utrudnienie ograniczenie albo uniemożliwienie wykonania zadań życiowych i zawodowych oraz wypełnianie ról społecznych biorąc pod uwagę jej płeć wiek stan czynniki środowiskowe społeczne i kulturowe.
wg . Tadeusza Majewskiego to taka osoba u której uszkodzenie i obniżony poziom sprawności organizmu spowodował utrudnienie ograniczenie albo uniemożliwienie wykonania zadań życiowych i zawodowych oraz wypełnianie ról społecznych biorąc pod uwagę jej płeć wiek stan czynniki środowiskowe społeczne i kulturowe.
Odchylenie od normy – występuje wówczas, gdy jednostka odbiega od typowych, najczęściej występujących w danej populacji zachowań.
Normalność – charakteryzuje się ją z pewnej perspektywy czasowej, jej wymiar zależy od stadium rozwojowego, w którym znajduje się dana jednostka.
Dysfunkcyjność – predyspozycja wywołująca powstanie sytuacji problemowych, w których zachwiana została równowaga pomiędzy zewnętrznymi warunkami życia człowieka i jego ograniczonymi możliwościami radzenia sobie w sposób samodzielny.
Inwalidztwo – jednostka, u której istnieje naruszenie sprawności i funkcji w stopniu wyraźnie utrudniającym pobieranie nauki w normalnej szkole, wykonywanie czynności życia codziennego, prace zawodową, udział w życiu codziennym.
Wyrównywanie szans – długotrwały proce udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym, aby mogły w przyszłości wziąć na siebie pełną lub częściową odpowiedzialność kreowania swojego życia jako pełnoprawni członkowie społeczeństwa.
Defektologia – nauka o wszelkich defektach, usterkach, wadach fizycznych i psychicznych człowieka. Dąży do obiektywnego i adekwatnego rozpoznania potrzeb psychicznych jednostek niepełnosprawnych, możliwości ich zaspokojenia lub łagodzenia skutków niezaspokojenia
OLIGOFRENOPEDAGOGIKA:
- jest nauką o wychowaniu, o cechach, treściach i metodach pracy z osobami upośledzonymi umysłowo;
- jest nauką o wychowaniu osób, które ze względu na niepełnosprawność intelektualną wymagają specyficznych zabiegów pedagogicznych po to, by zapewnić im:

• Optymalny rozwój fizyczny, psychiczny i społeczny;

• Specjalne kształcenie w placówkach oświatowo-wychowawczych i opiekuńczo-wychowawczych;

- dzieci z niepełnosprawnością intelektualną powinny uczęszczać do przedszkola ogólnodostępnego, ponieważ na tym etapie jeszcze nie widać tej niepełnosprawności. Dalsza edukacja w szkołach specjalnych;
INKLUZJA:
- włączenie ucznia z niepełnosprawnością intelektualną do uczenia ogólnodostępnego;
- Przygotowanie do pracy i samodzielnego życia w środowisku społecznym;
CEL OLIGIFRENOPEDAGOGIKI:
- wypracowanie optymalnych warunków do wszechstronnego rozwoju niepełnosprawnych intelektualnie i maksymalnego przystosowania do życia poprzez:

• Określenie możliwości rozwojowych niepełnosprawnych intelektualnie;

• Wykrycie praw rządzących wychowaniem oraz czynników wpływających na jego skuteczność;

Uszkodzenia
•oznacza wszelką stratę wadę fizyczna psychiczną lub autonomiczna fragmentaryczne albo całkowite okresowe lub trwałe.
•Może być wrodzone lub nabyte w różnym okresie życia czl w skutek chorób czy urazów.
•Może być ustabilizowana albo progresywna bądź regresywna (przedmiot oddziaływań rehabilitacyjnych)
TERMINOLOGIA – ZMIANY WYNIKAJĄCE ZE STANDARDÓW UNII EUROPEJSKIEJ:
- Oligofrenopedagogika = edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością
- Upośledzenie umysłowe = niepełnosprawność intelektualna
- Rewalidacja = rehabilitacja
Upośledzenie umysłowe/niepełnoprawność intelektualna - oznacza niekorzystna gorszą sytuacje danej osoby będącą wynikiem uszkodzenia bądź niepełnosprawnością polegającą na ograniczeniu lub uniemożliwieniu jej pełnienia ról które uważne są za normalne biorąc pod uwagę jej płeć wiek czynniki kulturowe i społeczne.
REWALIDACJA = REHABILITACJA:
- pojęcie rewalidacja jest pojęciem Polskim wymyślone przez Janinę Doroszewską;
- powstało do odróżnienia wyrazu rehabilitacji medycznej głównie fizycznej;
- rewalidacja – określa długotrwałą działalność terapeutyczno-wychowawczą obejmującą wielostronną symulację, opiekę, nauczanie i wychowanie jednostek o zaburzonej percepcji rzeczywistości, czyli osób niepełnosprawnych intelektualnie, niewidzących i niesłyszących, z dysfunkcją narządu ruchu i przewlekle chorych;
REHABILITACJA:
- odnoszony jest raczej do sytuacji, w których przeważają potrzeby działań usprawniających psychicznie, fizycznie i społecznie, zmierzające do rozwinięcia lub przywrócenia u osoby trwale poszkodowanej na zdrowiu zdolności, sprawności i możliwości samodzielnego życia;
RODZAJE REHABILITACJI:
- medyczna;
- społeczna;
- zawodowa;
- edukacyjna;
KOMPENSACJA:
- zdolność zastępowania funkcji narządu, który uległ uszkodzeniu przez inny narząd np. w przypadku niedorozwoju, uszkodzenia lub utraty jakiegoś zmysłu wzroku, słuchu) doskonaleniu podlegają inne zmysły (dotyk, węch) zastępując w mniejszym lub większym stopniu jego funkcje. Celem jest wyrównywanie skutków uszkodzeń oraz usprawnienie funkcji słabo uszkodzonych;
KOREKTURA:
- poprawianie, usuwanie błędów, wad i wszelkich usterek przy wykorzystywaniu leczenia oraz usprawnianie elementów chorych lub zaburzonych i wzmacnianie osłabionych;
RESOCJALIZACJA:
- proces wychowania jednostek wykazujących wzmożone trudności w dostosowaniu się do norm społecznych w określonej zbiorowości w celu umożliwienia im powrotu do normalnego życia i pracy zawodowej;
STYMULACJA:
- działania mające na celu stworzenie warunków do podjęcia różnorodnych form aktywności, które pozwolą na kształtowanie i doskonalenie
- w psychologii i pedagogice oznacza:

• Przyspieszenie rozwoju;

• Zewnętrzne oddziaływania, prowadzące do pobudzania rozwoju lub umożliwiające wszechstronny rozwój dziecka;

• Doskonalenie rozwoju, czyli stwarzanie sytuacji i zniechęcanie do działań prowadzących do samorealizacji;

PEŁZANIE - WIDZENIE:
- podczas pełzania kształtuje się zbieżność widzenia;
- zewnętrzne oddziaływanie – kładziemy przeszkodę w kolorze kontrastującym np. na białym prześcieradle czarny przedmiot;
- zbieżność widzenia – braki wychodzą dopiero w szkole (po około 7 latach);
SYNDROM DZIECKA POTRZĄSANEGO:
- może skutkować uszkodzeniem kory mózgowej;
- najbardziej korzystne dla dziecka jest kołysanie lub turlanie;
WSPIERANIE:
- odnosi się przede wszystkim do warunków i okoliczności, w jakich następuje rozwój określonych właściwości zachowań człowieka, jego postaw i przekonań lub stylów życia
WSPOMAGANIE:
- obejmuje dynamizowanie, wzmacnianie czynników sprzyjających lub utrwalanie korzystnych sił, mechanizmów i tendencji (wartościowanych pozytywnie własności psychicznych, mechanizmów osobowości i wpływów środowiska);
PODSTAWOWE POTRZEBY DZIECKA:
- potrzeba uczucia
- potrzeba bezpieczeństwa
- potrzeba komunikowania się
- potrzeba aktywności
POTRZEBY:
- potrzeby wtórne psychiczne

• Potrzeby kulturalne

• Potrzeby społeczne

- potrzeba bezpieczeństwa (potrzeby pierwotne biologiczne, potrzeby wtórne psychiczne)
- potrzeby pierwotne biologiczne
KLASYFIKACJA POTRZEB WG MASLOWA:

1. Grupa potrzeb wynikających z tzw. Niedoboru (ich zaspokojenie leży poza jednostką). Potrzeby wyższego rzędu – potrzeby poznawcze (zaspokojenie ciekawości, poszukiwania wiedzy i zdobywania rozumienia), potrzeby estetyczne (porządku, symetrii, zamykania i kończenia działań), potrzeby samorealizacji (rozwoju własnego potencjału)

1. Potrzeby niższego rzędu – potrzeby fizjologiczne (jedzenia, picia, snu), potrzeby bezpieczeństwa (fizycznego, emocjonalnego, pragnienie dobrego zdrowia i ochrony przed krzywdą i niebezpieczeństwami), potrzeby przynależności i miłości (posiadanie przyjaciół i rodziny, przynależność do grupy) potrzeba szacunku (potrzeba bycia szanowanym, uznawanym, uzyskania poczucia własnej godności)

Zaspokojenie potrzeb biopsychicznych i społecznych jest podstawą zdrowia.
Niezaspokojenie potrzeb psychospołecznych
MECHANIZMY OBRONNE – POZYTYWNE:
- racjonalizacja – obiektywna ocena własnej sytuacji życiowej
- kompensacja – przejmowanie funkcji utraconego narządu przez inne narządy. Może być kompensacja fizjologiczna (polega na uaktywnieniu tzw. Elementów rozsianych danego analizatora), społeczna zastępstwo roli społecznej utraconej wskutek choroby czy kalectwa
- transformacja – zmiana celu życia niedostępnego wskutek choroby
MECHANIZMY OBRONNE – NEGATYWNE:
- agresja – wyraża się w postaci oporu lub negatywizmu
- regresja – obniżenie poziomu
- ucieczka – forma samoobrony (w świat marzeń, fantazji)
- projekcja – zrzucanie winy na kogoś
- rezygnacja – wyczerpanie organizmu, apatia
- represja – tłumienie spychanie problemów do podświadomości (wywołuje napięcie nerwowe)
JAKĄ SZKOŁĘ UCZEŃ UZNA ZA PRZYJAZNĄ?:
•      otrzyma konieczne wsparcie
•      odkrywa satysfakcję zdobywania wiedzy
•      zaspokaja ciekawość
•      przeżywa satysfakcję spełniania ról
•      osiąga sukcesy
•      przeżywa radość
•      ma poczucie przynależności do grupy
•      ma dowody uznania i aprobaty
•      ma prawo do błędu
•      darzony jest sympatią i zaufaniem
•      jest bezpieczny
W SZKOLE WSZYSTKO GRA, GDY…
•      wspólnie rozwiązuje się problemy
•      wspólnie podejmuje się decyzje
•      jest otwarta komunikacja
•      wspólnie rozwiązuje się konflikty
…PRACA CODZIENNA JEST DOBRZE ZORGANIZOWANA