PISA: Polska na czwartym miejscu w UE pod względem liczby zdolnych uczniów

Pod względem liczby zdolnych uczniów Polska zajmuje czwarte miejsce wśród krajów Unii Europejskiej - wynika z raportu Fundacji Evidence Institute przygotowanego we współpracy ze ZNP w oparciu o wyniki badań międzynarodowych PISA 2015 i TIMSS 2015.

Wysoki odsetek zdolnych uczniów
Polscy 15-latkowie, którzy osiągnęli - w badaniu PISA - najwyższy poziom umiejętności w naukach przyrodniczych stanowią 7 proc. wszystkich takich uczniów w UE. "Wysoka jakość kształcenia w Polsce powoduje, że przebijamy pod tym względem kraje znacznie ludniejsze, jak Włochy czy Hiszpania" - ocenił dr Maciej Jakubowski z Evidence Institute, przedstawiając w poniedziałek na konferencji prasowej w Warszawie najważniejsze tezy raportu.

Jak podał, odsetek takich uczniów we Włoszech wynosi 5,5 proc., a w Hiszpanii - 5,2 proc. Wyższy odsetek niż Polsce odnotowano w Niemczech, wynosi on tam 20,8 proc., w Wielkiej Brytanii - 19,6 proc., we Francji - 17,2 proc.

W badaniu PISA 2015 we wszystkich dziedzinach polscy gimnazjaliści uzyskali wyniki powyżej średniej OECD. W naukach przyrodniczych Polacy zajęli dziesiąte miejsce w Unii Europejskiej. W czytaniu zajęli piąte miejsce, a w matematyce dziewiąte miejsce.

Jak zaznaczył Jakubowski, wyniki polskich uczniów są słabsze niż uzyskane w 2012 r., ale nadal - w stosunku do 2000 r., czyli od pierwszej edycji badania - wzrastają. Zwrócił też uwagę, że słabsze wyniki w ostatnich latach uzyskali także uczniowie z Finlandii, która jest liderem w badaniu PISA. Według niego na słabszy wynik polskich 15-latków miało wpływ to, że były one przeprowadzane na komputerach, a we wszystkich badaniach przeprowadzanych w ten sposób polscy uczniowie wypadają słabiej niż w badaniach w formie "papierowej".

Badanie PISA pokazało także, że nastolatki w naszym kraju deklarują jedne z najbardziej negatywnych postaw przynależności do szkoły w porównaniu do krajów OECD, głównie ze względu na nikłą więź z innymi uczniami. W części tego badania polscy uczniowie wybierali często odpowiedź: "czuję się jak outsider w szkole". Tylko dwa kraje OECD (Turcja i Słowacja) posiadają niższe od Polski wyniki w tym zakresie. Kraje o najwyższych, pozytywnych wskaźnikach przynależności do szkoły to: Hiszpania, Austria, Szwajcaria, Niemcy i Norwegia.

Spójny poziom nauczania w gimnazjach
Jakubowski mówił również o tym, że polskie gimnazja charakteryzuje spójny poziom nauczania – różnice w osiągnięciach uczniów są poniżej średniej dla państw UE. Według niego wyniki badania PISA 2015 pokazują, że reforma edukacji z 1999 r. (wprowadzenie gimnazjów) spełniła jeden ze swoich celów, którym był dostęp do podobnej jakości nauczania dla wszystkich uczniów. W pierwszym badaniu PISA 2000, które objęło szkoły średnie jeszcze przed reformą, różnice w osiągnięciach uczniów między szkołami należały do największych w krajach OECD.

Prof. Krzysztof Konarzewski z Polskiej Akademii Nauk przedstawiając wyniki badania badania TIMSS 2015, zauważył, że pokazują one podobny obraz – umiejętności uczniów są dobre, ale kuleją relacje społeczne w szkole.

Z badania TIMSS wynika, że polscy uczniowie IV klas szkoły podstawowej są w czołówce europejskiej pod względem osiągnięć przyrodniczych. Uzyskany przez nich wynik daje Polsce dziesiąte miejsce wśród 47 krajów, w których przeprowadzono test z przyrody. W Europie Polska zajmuje trzecie miejsce.

Kreatywność góruje nad wiedzą
Konarzewski zauważył, że w matematyce pomysłowość polskich uczniów przeważa nad wiadomościami. Polscy uczniowie wypadli znacznie lepiej w zadaniach wymagających rozwiązywania problemów matematycznych niż w zadaniach na odtwarzanie wiadomości. W rankingu rozwiązywania problemów Polska zajęła w Europie piąte miejsce.

Mimo sukcesów w nauce, Polscy uczniowie - uczestniczący w badaniu TIMSS - najmniej lubią szkołę spośród wszystkich uczniów w Europie - są na ostatnim miejscu, za uczniami francuskimi i czeskimi. Z drugiej strony nasi uczniowie czują się bezpiecznie wśród rówieśników. Pod względem poczucia bezpieczeństwa Polska ma na świecie wysoką, siódmą pozycję. W Europie Polska jest czwarta.

Badanie Programu Międzynarodowej Oceny Uczniów (PISA - Programme for International Student Assessment) to najważniejsze i największe badanie edukacyjne na świecie. Sprawdza ono stopień przygotowania 15-latków do dalszej edukacji, wymagań rynku pracy i powodzenia w dorosłym życiu. Przeprowadzane jest cyklicznie co trzy lata począwszy od 2000 r. we wszystkich krajach OECD, a także w kilkudziesięciu krajach partnerskich. Podczas każdego badania PISA badane są umiejętności matematyczne, czytanie i interpretacja, rozumowanie naukowe. Do głównego badania dołączane są także badania dodatkowe.

Badanie TIMSS (TIMSS - Trends in International Mathematics and Science Study) mierzy osiągnięcia czwartoklasistów w matematyce i przyrodzie; jest realizowane co cztery lata. Polska przystąpiła do badania TIMSS w 2011 r.