Choroba Scheuermanna (jałowa martwica kręgosłupa) - przyczyny, objawy i leczenie

Choroba Scheuermanna, inaczej jałowa martwica kręgosłupa lub kifoza młodzieńcza, to choroba kręgosłupa, w przebiegu której, podobnie jak w przypadku kifozy patologicznej, dochodzi do powolnego wygięcia kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym. Jednak schorzenie to dotyka tylko dzieci przed lub w okresie dojrzewania. Jakie są przyczyny i objawy choroby Scheuermanna? Na czym polega leczenie? 

Choroba Scheuermanna, inaczej jałowa martwica kręgosłupa lub kifoza młodzieńcza, to choroba kręgosłupa polegająca na powolnym wygięciu kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym (najczęściej), piersiowo-lędźwiowym lub lędźwiowym. Do tego procesu dochodzi najczęściej u dzieci w wieku 12-16 lat (choć niekiedy początek choroby może mieć początek nawet w wieku 9 lat).

Istotą choroby Scheuermanna jest martwica i obumieranie trzonów kręgowych oraz krążków międzykręgowych kilku sąsiadujących ze sobą kręgów bez udziału wirusów, grzybów i bakterii. Podłożem tego procesu jest niedostateczne ukrwienie tkanki kostnej, do którego dochodzi w wyniku przerwania naczyń zaopatrujących te kości w krew.

Choroba występuje u 0,4-8 proc. populacji, w przybliżeniu jednakowo często u dziewcząt i chłopców.

Choroba Scheuermanna (jałowa martwica kręgosłupa) - przyczyny

Do niedokrwienia, a dalej do martwicy i obumierania trzonów kręgowych oraz krążków międzykręgowych może dojść w wyniku:

• zatorów i zakrzepów;
• mikrourazów trzonów kręgów (np. na skutek skoków, podskoków dziecka w czasie zabawy);
• przeciążenia (szczególnie podczas skłonu do przodu oraz siadu bez podparcia);
• zaburzeń hormonalnych;
• zaburzeń odporności;
• predyspozycji genetycznych;

Do czynników ryzyka można zaliczyć: niedobór witaminy A, pierwotne schorzenia mięśni oraz zaburzenia endokrynologiczne.

Choroba Scheuermanna (jałowa martwica kręgosłupa) - objawy

Gdy choroba rozwija się w docinku piersiowym, pojawiają się:

• tzw. plecy okrągłe, a w zaawansowanym stadium choroby tzw. garb;
• pochylenie barków do przodu;
• pogłębione wygięcie kręgosłupa ku przodowi w dolnej części kręgosłupa, z uwypukleniem brzucha;

Gdy zmiany zlokalizowane są w odcinku piersiowo-lędźwiowym lub lędźwiowym, obserwuje się plecy płaskie.

Ponadto dziecko skarży się na ból (opisywany jako tępy i rozlany) pleców (najczęściej w odcinku piersiowym) - zwłaszcza przy długotrwałym siedzeniu, staniu, chodzeniu i po wysiłku fizycznym czy pochyleniu - oraz na problemy ze zginaniem i prostowaniem kręgosłupa. Poza tym u dziecka można zaobserwować szybko narastające zmęczenie.

Choroba Scheuermanna (jałowa martwica kręgosłupa) - diagnoza

Podstawowym badaniem jest RTG kręgosłupa. W zaawansowanej chorobie Scheuermanna widoczne jest pogłębienie kifozy piersiowej, zwykle ze zniekształceniem kilku kręgów.

Lekarz powinien wykluczyć inne możliwe choroby, takie jak plecy okrągłe, kifozę w przebiegu dziecięcej idiopatycznej osteoporozy, wrodzoną kifozę, choroby infekcyjne kręgosłupa.

Choroba Scheuermanna (jałowa martwica kręgosłupa) - leczenie i rehabilitacja

We wczesnym stadium dziecko nosi gorset ortopedyczny, wykonuje ćwiczenia wzmacniające „gorset mięśniowy”. Ponadto należy kształtować u dziecka nawyk przyjmowania właściwej postawy. Ważne jest także odciążenie kręgosłupa, tzn. dziecko nie może długo siedzieć przy biurku lub wybierać się na długie spacery. Ponadto w czasie rehabilitacji pomocne mogą być m.in. masaże, kinesiotaping, zabiegi cieplne czy pole elektromagnetyczne. Wskazane jest także uprawianie niektórych sportów, np. pływania na grzbiecie lub wspinaczki skalnej. Ważnym elementem leczenia jest także odpowiednia dieta - bogata w nabiał, warzywa i owoce.

Jeśli choroba jest w zaawansowanym stadium rozwoju, przez 2-3 miesiące stosuje się łóżeczko gipsowe (to aparat ortopedyczny, który służy do długotrwałego unieruchomienia, odciążenia i korekcji kręgosłupa w pozycji leżącej), następnie przez kolejnych kilka miesięcy dziecko nosi gorset ortopedyczny. W przypadku dolegliwości bólowych można zastosować leki przeciwbólowe lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (doustnie lub w formie zastrzyków aplikowanych bezpośrednio w bolące stawy kręgosłupa).

Jeśli kości są bardzo zdeformowane, a dolegliwości bóle bardzo nasilone, konieczna może się okazać operacja.