Świat i edukacja dziecka: Zaburzenie bierno-agresywne

ZABURZENIE BIERNO-AGRESYWNE:

OBJAWY:

- w najróżniejszych możliwych sytuacjach stawia bierny opór, zarówno w sferze życia prywatnego jak i zawodowego;

- czuje się niezrozumiana i niedoceniana, często na to narzeka;

- często się kłóci z innymi, jest ponura;

- bez realnych przyczyn krytykuje wyżej od siebie postawione osoby;

- do tych, którym lepiej się powodzi, czują niechęć i zawiść;

- nieustannie, przesadnie uskarżają się na swój zły i pechowy los;

- porusza się pomiędzy wyzywającym zachowaniem a skruchą;

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE ICD-10:

· Spełnione ogólne kryteria zaburzeń osobowości (F60)

· Osoba przejawia co najmniej pięć z następujących zachowań:

1. odwleka i opóźnia wypełnianie istotnych zadań, oczekiwanych przez innych

2. zarzuca, że inni stawiają wymagania pozbawione rozsądku

3. złości się, jest rozdrażniona lub kłótliwa, kiedy jest proszona o zrobienie czegoś, czego robić jej się nie chce

4. bezzasadnie krytykuje albo lekceważy osoby będące z jej zawodowego lub społecznego punktu widzenia autorytetami

5. rozmyślnie powoli lub niedobrze wykonuje zadania, których się jej robić nie chce

6. blokuje współdziałanie podjęte przez innych

7. zaniedbywanie wykonania zobowiązań tłumaczy zapomnieniem

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE DSM-IV:

w najróżniejszych możliwych sytuacjach stawia bierny opór, zarówno w sferze życia prywatnego jak i zawodowego,
czuje się niezrozumiana i niedoceniana, często na to narzeka,
często się kłóci z innymi, jest ponura,
bez realnych przyczyn krytykuje wyżej od siebie postawione osoby,
do tych, którym lepiej się powodzi, czują niechęć i zawiść,
nieustannie, przesadnie uskarżają się na swój zły i pechowy los
porusza się pomiędzy wyzywającym zachowaniem a skruchą,

PRZYCZYNY:

- Zachowania te wynikają z lęku przed utratą autonomii – niezależności i jednocześnie są w konflikcie do potrzeby wsparcia, szacunku, uznania. W rzeczywistości taka osoba tylko pozornie podporządkowuje się zwierzchnikom, czy ogólnym zasadom.

Powód, dla którego taka osoba może zgłosić się na terapię to zazwyczaj skargi otoczenia na jej funkcjonowanie. Na przykład: żona narzeka na to, że mąż nie pomaga jej w wychowywaniu dzieci i obowiązkach domowych, a przełożony może uważać, że pracownik nie dotrzymuje terminów oraz jest nieprzyjemny dla innych, dla kolegów z pracy – ponury, kłótliwy.

W JAKI SPOSÓB KSZTAŁTUJĄ SIĘ CECHY OSOBOWOŚCI?

Do najważniejszych źródeł rozwoju osobowości zalicza się: wczesnodziecięce doświadczenia, modelujące zachowania osób dorosłych, styl wychowawczy rodziny oraz inne środowiska wychowawcze jak np. szkoła, czynniki kulturowe oraz decyzje okresu dojrzewania.

Ludzie z osobowością bierno-agresywną w dzieciństwie często reagowali napadami złości, za co byli karani. Nie nauczyli się więc wyrażania złości w sposób bezpośredni – komunikatem wprost, lecz w ich repertuarze zachowań pojawiły się inne zastępcze metody demonstrowania swojego niezadowolenia, takie jak: obrażanie się, izolowanie, dąsanie, odchodzenie.

CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ OSOBOWOŚĆ BIERNO-AGRESYWNA?:

Cechy charakterystyczne dla tego typu osobowości to przede wszystkim:

· opór oraz niechęć do spełniania adekwatnych (czyli uzasadnionych) oczekiwań innych,

· negatywizm, czyli postawa polegająca na nieuznawaniu bądź zaprzeczaniu słuszności ogólnie przyjętych zasad,

· tendencja do nieumotywowanego przeciwstawiania się poleceniom lub ignorowania ich.

W JAKI SPOSÓB ZACHOWUJĄ SIĘ LUDZIE Z OSOBOWOŚCIĄ BIERNO-AGRESYWNĄ?:

Taka osoba pokazuje swój bunt, ale nie robi tego wprost, lecz na przykład: poprzez regularne spóźnianie się do pracy, niekończenie zadań w terminie. Ma tendencję do krytykowania autorytetów, jak również zazdrości osobom, którym powodzi się lepiej.

Ludzie z osobowością bierno-agresywną boją się wyrażać wprost swoją złość, ponieważ nie chcą spotkać się z gniewem drugiej strony. W sposób niebezpośredni przejawiają agresję: nie uczęszczają na zajęcia, działają nieefektywnie, narzekają, nie dotrzymują zobowiązań, lekceważą polecenia, itp. Te zachowania wynikają z następujących przekonań, m.in.: „podporządkowanie oznacza, że nie mam kontroli”, „stawiając opór, będę niezależny”, „aby uniknąć konfliktu, pozornie zgodzę się z innymi”.