Zaburzenia spostrzegania

ZŁUDZENIA:

- zniekształcona interpretacja istniejących bodźców zewnętrznych; występują one również u ludzi zdrowych i nie jest objawem psychopatologicznym. W przypadku ludzi zdrowych, osoba doświadczająca złudzenia jest w stanie skorygować je z rzeczywistością (np. widząc z daleka jakiegoś człowieka, który wydaje jej się być osobą, która wyjechała z miasta rozumie, że nie może to być ta osoba - w przypadku psychopatologii wiedza o tym, że dana osoba nie może znajdować się w tym miejscu nie wystarcza).

Przykładem złudzenia jest interpretowanie ubrania położonego na krześle w ciemnym pomieszczeniu jako człowieka, itp. Główną przyczyną iluzji jest pobudzenie emocjonalne oraz niedostateczna uwaga.

Poszczególne złudzenia są zwykle podobnie postrzegane przez większość ludzi. Mogą one dotyczyć każdego ze zmysłów, jednak złudzenia wzrokowe są najlepiej poznane i zrozumiane. Popularność złudzeń wzrokowych wynika z faktu, że wzrok dominuje nad innymi zmysłami. Jako przykład można podać brzuchomówcę, poruszającego ustami lalki – tak długo jak publiczność będzie widziała poruszające się usta lalki, będzie przekonana, że to lalka wypowiada słowa. Złudzenia możemy podzielić ze względu na rodzaj zmysłu na: wzrokowe, słuchowe, dotykowe, smakowe i węchowe.

Złudzenia należy odróżnić od halucynacji, które powstają bez udziału bodźców zewnętrznych.

OMAMY:

- przeżywanie widzenie przedmiotów, które nie istnieją i nie następuje korygacja swoich sądów

RODZAJE OMAMÓW:

- wzrokowe;

- słuchowe;

- czuciowe - lęk;

- pseudohalucynacje - doznania płynące z narządów wewnętrznych;

- węchowe;

- smakowe;

- halucynoidy - widzi, że ktoś siedzi, ale jest krytyczny, bo wie, że to jest choroba;

- omamy złożone;

- nadpamięć;

- omamy psychiczne - polegają na nadsyłaniu lub odbieranie myśli przez otoczenie, echo myśli oraz napór myśli (manatyzm) określający natłok często przerażających i szybko zmieniających się myśli niezależnie od woli chorego;

UROJENIA:

- urojenia - są to sądy i przekonania wyrażające błędną treść, sprzeczna z obiektywną rzeczywistością. Wypowiadane są wbrew dotychczasowemu doświadczeniu życiowemu. Chorzy są głęboko przekonani o ich słuszności. Sądy te nie podlegają korekcji za pomocą perswazji lub oddziaływań psychoterapeutycznych;

- zaburzenia treści myślenia - fałszywe sądy wypowiadane przez chorego, który myśli, że to prawda np.

·         urojenia prześladowcze - występują omamy wzrokowe;

·         Urojenia zazdrości - urojenia, że żona/mąż zdradzają;

·         Urojenia hipochondryczne - urojenie choroby lub jej objawów;

·         Urojenia grzeszności i winy - przyznanie się do czegoś czego nie zrobił. Często towarzyszy depresja i element lęku;

·         Urojenia wielkościowe - podszywa się pod wybraną osobę. WYSTĘPUJĄ omamy i zaburzenia lękowe;

·         Urojenia odnoszące - odnosi wydarzenia do siebie

·         Urojenia ksobne;

·         Urojenia owładnięcia - jakaś siła mną owładnęła;

PODZIAŁ UROJEŃ WG BUDOWY:

- urojenia paranoiczne - wykazują pewną spójność;

- urojenia paranoidalne;

- urojenia niespójne - wypowiedzi chorego są absurdalne;

- idea nad wartościowania coś co traci sens, a osoba do tego dąży;

- natrętne myśli, wyobrażenia, obrazy;

- nerwica natręctw;

- natrętne czynności;

PODZIAŁ UROJEŃ WG FORMY POZNANIA

a) urojenia konkretno-obrazowe - powstają w wyniku fałszywej interpretacji prawidłowego lub zanurzonego procesu spostrzegania. Zwykle są nieusystematyzowane lub usystematyzowane w niewielkim stopniu, mają charakter fragmentaryczny. Najczęściej spotykamy je w egzogennych zaburzeniach psychiatrycznych np. w stanach jakościowych zaburzeń świadomości;

b) urojenia abstrakcyjne - powstają w oparciu o operacje pojęciowe, oderwane od konkretnych spostrzeżeń. Zwykle są usystematyzowane, mogą tworzyć logiczna całość. Najczęściej spotykamy je w zespołach paranoicznych i parafrenicznych;

c) urojenia intuicyjne według Kurta Schneidera - powstają bez żadnej przyczyny zewnętrznej w postaci nagle pojawiającego się gotowego sądu lub przekonania. Określane również jako pomysł urojeniowy. K. Schneider wyodrębnił również tzw. Spostrzeżenie urojeniowe. Jest to rzeczywiste spostrzeżenie, któremu chory przypisuje szczególne znaczenie bez zrozumiałych emocjonalnych lub racjonalnych powodów. Objaw ten może pojawiać się w okresie prodromalnym schizofrenii;

PODZIAŁ UROJEŃ WEDŁUG TREŚCI:

a) urojenia wielkościowe - wyrażają przekonanie chorego innego niezwykłych ponadprzeciętnych możliwościach, znaczeniu, stanowisku, bogactwie i wiedzy. Chorzy są przekonani o wielkiej sile fizycznej, zdrowiu, zdolności wpływania na znaczące wydarzenia. Urojenia te spotykamy w zespole maniakalnym, rzadziej w paranoi lub schizofrenii;

b) urojenia depresyjne - wyrażają negatywny stosunek chorego do samego siebie z jednoznacznym przypisywanie sobie winy. Treść urojeń depresyjnych wiąże się z podstawowymi lękami człowieka dotyczącymi oceny moralnej (zabarwienie duszy), zapewnienia bytu materialnego oraz zdrowia. W związku z tym urojenia depresyjne wyrażają się jako:

·         Urojenia winy, grzeszności, małowartościowości;

·         Urojenia utraty wartości materialnej, ruiny, ubóstwa, nędzy, niedostatku pub czekającej katastrofy;

·         Urojenia hipochondryczne związane z poczuciem utraty zdrowia, nieuleczalnej choroby;

c) urojenia prześladowcze - wyrażają przekonanie chorego o zagrożeniu ze strony otoczenia, które w różny sposób działają na niego szkodę. W urojeniach tych chory jest ofiarą, a winni są inni. Urojenia te należą do najczęściej spotykanych. Poprzedzone są często urojeniami ksobnymi (odnoszenia), w których chory odnosi do siebie  przypadkowe rozmowy, spojrzenia, zwykłe naturalne zachowania przypisuje im szczególne znaczenie. Urojenia prześladowcze mogą być powodem czynnego występowania przeciwko prześladowcom in prowadzić do konfliktów z prawem. Urojenia prześladowcze spotykamy w zespołach paranoicznych, parafrenicznych paranoidalnych różnego pochodzenia;