Zaburzenia emocjonalne u dzieci - jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)

JADŁOWSTRĘT PSYCHICZNY (ANOREXIA NERVOSA):

- Jadłowstręt psychiczny jest chorobą, która zazwyczaj rozpoczyna się w okresie dorastania. Osoba chora świadomie rozpoczyna odchudzanie z powodu braku satysfakcji ze swojego wyglądu i sylwetki ciała. Zazwyczaj osoba chora na anoreksję przed chorobą była szczupła i miała prawidłową masę ciała. Zdarza się jednak, że na początku odchudzania stwierdzano u niej nadwagę i podjęcie odchudzania było uzasadnione;

- Odchudzanie się jest dość powszechnie podejmowane przez nastolatki i młode osoby dorosłe, jednak tylko u niektórych przeradza się w chorobę, co zależne jest od wielu różnych czynników. W przeciwieństwie do zdrowego odchudzania, odchudzanie w jadłowstręcie psychicznym staje się niekończącym się procesem prowadzącym do wychudzenia (a czasami skrajnego wyniszczenia), nieprawidłowego funkcjonowania wielu narządów ciała; dość często staje się też przyczyną stanu zagrożenia życia, a nawet śmierci;

- Wygląd osoby chorej na anoreksję może przybierać róż- norodną postać ― od nadmiernej szczupłości do skrajnego wyniszczenia z powikłaniami takimi jak w chorobie głodowej (obrzęki twarzy, brzucha, nóg lub innych części ciała, spowodowane niedoborem białka);

- Spadek masy ciała może postępować powoli lub być bardzo gwałtowny i przekraczać 1 kg na tydzień. Osoba chora stosuje ilościowe i jakościowe ograniczenia dietetyczne. Na początku choroby najczęściej eliminowane są z diety słodycze i tłuszcze. Stopniowo chora/y je coraz mniej;

- W niektórych przypadkach dochodzi do stosowania uporczywych głodówek oraz ograniczenia przyjmowanych płynów. Jeżeli otoczenie próbuje kontrolować sposób odżywiania dziecka, obserwuje się jego opór wobec sugestii dotyczących zwiększenia ilości posiłków, ukrywanie i wyrzucanie jedzenia, niechęć do wspólnych posiłków.

- Pora spożywania posiłków może wywoływać napięcie u rodziców, którzy chcą nakarmić dziecko albo przekonać lub zmusić je do normalnego jedzenia. Może również prowadzić do uporu i buntu nastolatka, który odmawia jedzenia z obawy przed utratą kontroli, przyrostem masy ciała, otyłością i wyrzutami sumienia. Powrót do prawidłowego sposobu odżywiania jest utrudniony, ponieważ dziecko chore na anoreksję zazwyczaj nie czuje się chore.

- Nieprawidłowo ocenia swoją figurę, uważa, że nadal całe jest zbyt grube, lub pewne części ciała ma zbyt grube (pośladki, biodra, uda, brzuch), wyznacza sobie zbyt niską upragnioną masę ciała, do której z uporem dąży. Często, kiedy już planowaną wagę osiągnie, wyznacza sobie jeszcze niższy próg masy ciała. Towarzyszy mu silny lęk przed przytyciem i otyłością, poczucie winy, gdy zmieni narzucony sobie sposób odżywiania.

- Samoocena w okresie choroby w największym stopniu uzależniona jest od szczupłej sylwetki i niskiej masy ciała. Widoczna jest skrajna koncentracja na sylwetce i masie ciała. Osoba chora bardzo często (nawet wielokrotnie w ciągu dnia) może się ważyć, często przegląda się w lustrze, może się mierzyć centymetrem krawieckim, skubać skórę, żeby sprawdzić stan tkanki tłuszczowej;

- Czasem, przejawia lęk przed kontrolowaniem masy ciała z obawy, że będzie ona zbyt wysoka. Osoba chora może wypowiadać komentarze, z których wynika, że czuje się: „tłusta”, „spasiona”, że ma brzuch „jakby była w ciąży”. W celu osiągnięcia spadku masy ciała osoba chora może zwiększyć aktywność fizyczną, co ma służyć spalaniu kalorii.

- W skrajnych przypadkach osobę chorą trudno jest nakłonić, żeby usiadła, a nawet jeśli się to uda ― siedząc lub leżąc w łóżku wykonuje ćwiczenia izometryczne (napinanie mięśni). W początkowym okresie choroby chory często nadal ma normalny apetyt, ale walczy z nim poprzez wypijanie dużych ilości płynów, żucie gumy do żucia, częste mycie zębów, zażywanie środków, które zmniejszają apetyt. Po pewnym czasie następuje spadek apetytu lub całkowity jego brak;

- Z powodu wolniejszej perystaltyki i opóźnionego opróż- niania żołądka chory po każdym, nawet małym posiłku może czuć pełność w nadbrzuszu, wzdęcie brzucha, które często interpretuje jako odkładanie się tłuszczu w jamie brzusznej.

- Niektóre osoby stosują dodatkowe metody, które mają służyć pozbyciu się „zbędnych kalorii”, np. prowokują wymioty po posiłku, nadużywają środków przeczyszczających, stosują leki przyśpieszające przemianę materii, leki odwadniające, itp. Chorzy na cukrzycę zmniejszają zalecane dawki insuliny. Niektóre osoby specjalnie ubierają się zbyt lekko jak na panujące warunki pogodowe, bo wówczas tracą więcej kalorii na ogrzanie organizmu;

- U dziewczynek czasami na początku choroby, a czasami dopiero gdy organizm jest wyniszczony, dochodzi do zatrzymania miesiączkowania. Chore nastolatki zwykle nie przejawiają w związku z tym niepokoju, a nawet wyrażają zadowolenie z tego faktu;

- Wraz z postępem choroby, widoczne jest coraz większe wychudzenie, aż do stanu zaniku tkanki tłuszczowej i mięśniowej, kiedy to w sposób widoczny zapadnięte są policzki, gałki oczne i okolice obojczyków, wyraźnie widoczne są żebra, kręgosłup, talerze kości biodrowych. Pojawia się obniżenie wartości tzw. parametrów życiowych (temperatura ciała, ciśnienie, tętno, a w niektórych przypadkach liczba oddechów);

- Włosy stają się suche, łamliwe i ulegają przerzedzeniu. Skóra jest blada, o ziemistym odcieniu, jest sucha, szorstka, łuszczy się, nadmiernie rogowacieje. Kończyny mogą być chłodne i zasinione. U niektórych pacjentów pojawiają się obrzęki w okolicach kostek stóp i podudzi. W skrajnych stanach niedożywienia chory staje się apatyczny i osłabiony, ma trudności z koncentracją uwagi;

PRZYCZYNY:

- Jadłowstręt psychiczny jest chorobą, której przyczyny są bardzo złożone. W chwili obecnej zidentyfikowano blisko 30 czynników ryzyka jej wystąpienia. Stwierdzono też, że żaden z tych czynników nie jest niezbędny ani samodzielnie wystarczający, aby rozwinęła się choroba. Wśród czynników predysponujących wymienia się czynniki indywidualne (dziedziczne i osobowościowe), rodzinne i społeczno-kulturowe. Wpływ czynników dziedzicznych szacuje się na 60―75%;

- Nastolatki, które są predysponowane do wystąpienia jadłowstrętu, zazwyczaj w dzieciństwie były nadmiernie uległe, perfekcyjne, a jednocześnie prezentowały niską samoocenę. W okresie dojrzewania są one zbyt mało asertywne i mają trudności w uzyskiwaniu własnej odrębności i samodzielności;

- Wydaje się, że obserwowany w ciągu ostatnich dekad wzrost zachorowalności na jadłowstręt psychiczny związany jest z czynnikami kulturowymi wyrażającymi się promowaniem przez środki masowego przekazu zbyt szczupłej sylwetki (np. reklamowanie ekskluzywnych produktów przez bardzo szczupłe modelki), reklamy dotyczące środków służących odchudzaniu, popularyzację lalki Barbie;

- W czasopismach kolorowych nagminnie zamieszczane są różne diety odchudzające. W kręgu kultury zachodniej dziewczynki wychowują się w przekonaniu, że szczupła sylwetka związana jest z sukcesem, oraz że tłuszcze i węglowodany stanowią zagrożenie dla zdrowia człowieka;

- Również w edukacji dzieci i młodzieży kładzie się zazwyczaj nacisk na zdrowe odżywianie, które ma głównie zapobiegać otyłości, przy niedostatecznym omawianiu zagrożeń związanych z odchudzaniem i niedoborami żywieniowymi. W rodzinach, w związku z dużym rozpowszechnieniem otyłości, często mówi się o odchudzaniu, a członkowie rodziny stosują różne diety;

- Czynnikami, które wyzwalają chorobę, mogą być różnorodne czynniki stresowe, np. negatywne uwagi otoczenia na temat wyglądu dziecka. Takim czynnikiem może być również stres związany z procesem dojrzewania, który w początkowym okresie łączy się ze wzrostem tkanki tłuszczowej, a później z szybkimi zmianami w zakresie wymiarów ciała i zmian sylwetki;

- Stres związany z dojrzewaniem może być szczególnie silny u dzieci wcześniej dojrzewających lub u tych, które nie są jeszcze na ten proces gotowe. Można tu wymienić rożne inne czynniki negatywne, np. stres szkolny, stres związany ze zmianą szkoły albo miejsca zamieszkania lub z życiem rodziny (np. choroba lub śmierć w rodzinie, nierozwiązane konflikty rodzinne, brak gotowości rodziny do fazy życia z dorastającym dzieckiem), stres związany ze środowiskiem rówieśniczym;

W etiologii jadłowstrętu psychicznego wymienia się czynniki podtrzymujące chorobę, należą do nich:

• utrzymujące się sytuacje stresowe;

• zmiany dotyczące funkcjonowania organizmu i psychologiczne (np. zaburzenia ośrodka regulującego głód i sytość, zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego, poprawa samooceny związana z poczuciem większej samokontroli i autonomii, opóźnienie dojrzewania, do którego chorzy nie czują się przygotowani);

• nierozwiązane problemy psychologiczne chorego (np. tłumienie w sobie emocji, brak asertywności, niskie umiejętności społeczne, niska samoocena, słabe radzenie sobie ze stresem, symbiotyczny związek z rodzicem/rodzicami, uwikłanie w konflikt między rodzicami);

• pozytywne reakcje ze strony otoczenia na spadek masy ciała i szczupłość, np. większa uwaga, popularność i pochwały (obecne na początku choroby);

ZAPOBIEGANIE:

- Dotychczas nie ustalono skuteczności programów zapobiegających jadłowstrętowi psychicznemu. Wysoka samoocena oraz samoakceptacja wydają się być bardziej skuteczne niż skupienie na zachowaniach związanych z jedzeniem. Negatywne znaczenie mają przekazy typu: „grube (tłuste) jest złe”, „cukier ― biała śmierć”. Tego typu przekonania mogą mieć negatywny wpływ szczególnie na dzieci z tendencjami perfekcjonistycznymi lub zbyt dosłownie rozumiejące wypowiedzi;

- Dorośli powinni być też świadomi, że w okresie poprzedzającym dojrzewanie dzieci dość szybko przybierają na wadze, zwiększa się u nich udział tkanki tłuszczowej w organizmie, co z kolei zapoczątkowuje zmiany hormonalne z tzw. pokwitaniowym skokiem wzrostu (szybki wzrost wysokości ciała). W tym okresie negatywne uwagi typu: „ale ci się przytyło”, „ale sadełko”, dokuczliwość rówieśników na temat wyglądu mogą być przyczyną podjęcia przez dziecko odchudzania i rozwoju objawów jadłowstrętu.

- W przypadku, kiedy u dziecka występuje nadwaga lub otyłość, negatywne, przykre uwagi na ten temat mogą zwiększyć problem przejadania (dziecko pociesza samo siebie) albo ― u osób predysponowanych ― może zapoczątkować jadłowstręt. Dlatego w przypadku nadwagi i otyłości ważne jest podjęcie odchudzania na zasadzie współpracy rodzice ― dziecko ― dietetyk i/lub lekarz oraz kontrolowanie tego procesu przez dietetyka i/lub lekarza;

- Wydaje się też, że w programie szkolnym na lekcjach dotyczących racjonalnego, zdrowego odżywiania należy uwzględnić fakt, że szkodliwe dla organizmu jest zarówno stosowanie diety prowadzącej do otyłości, jak stosowanie diety niedoborowej kalorycznie i w zakresie poszczególnych składników odżywczych (choroba głodowa, awitaminozy, niedobory mikroelementów);

- Należy również zwrócić uwagę na ograniczanie stresu u dzieci i młodzieży w okresie adaptacyjnym (na początku rozpoczynania nauki w szkole podstawowej, gimnazjum i szkole średniej) poprzez organizowanie zajęć służą- cych integracji (zajęcia i wyjazdy integracyjne), stwarzanie przyjaznej atmosfery, w której uczeń ma poczucie, że może zwrócić się do personelu (np. wychowawcy, pedagoga szkolnego) po pomoc. Zadaniem dla wychowawców, pedagogów szkolnych, psychologów i grona nauczycielskiego jest zwrócenie szczególnej uwagi na uczniów, którzy mogą przeżywać w tym okresie nadmierny stres i mają trudności z wejściem w grupę rówieśniczą. Jeżeli dziecko przez dłuższy czas wydaje się wyizolowane, należy poinformować o tym rodziców w celu określenia przyczyn tego stanu i ewentualnego zaproponowania odpowiedniej terapii;

DZIECKO Z JADŁOWSTRĘTEM PSYCHICZNYM W SZKOLE:

Pracownicy szkoły mogą spotkać się z sytuacją, gdy:

A. Dziecko przejawia objawy jadłowstrętu psychicznego, ale nie zostało jeszcze zdiagnozowane lub rodzice do tej pory nie dostrzegli problemu;

B. Dziecko ma rozpoznany jadłowstręt psychiczny i objęte jest opieką lekarską i terapią;

C. Dziecko z rozpoznaniem jadłowstrętu psychicznego wraca do szkoły po kilkumiesięcznym pobycie w szpitalu;

D. Nastolatek ma rozpoznany jadłowstręt psychiczny i odmawia uczestnictwa w terapii;

A. Gdy dziecko przejawia objawy jadłowstrętu psychicznego, ale nie zostało jeszcze zdiagnozowane lub rodzice do tej pory nie dostrzegli problemu:

- W sytuacji, gdy personel szkoły zauważa niepokojące objawy wymienione wyżej, które mogą wskazywać na występowanie u nastolatka/dziecka zaburzeń odżywiania, należy o nich niezwłocznie powiadomić jego rodziców/opiekunów. Informacja powinna być jak najbardziej szczegółowa, czyli należy dokładnie określić, co jest przedmiotem niepokoju. Przeciwwskazane jest wówczas zgłaszanie podejrzeń co do rozpoznania, natomiast ważna jest rozmowa z rodzicami. Należy upewnić się, czy zauważyli podobne problemy w domu i czy podjęli w związku z tym odpowiednie działania. W sytuacji, gdy lekarz szkolny lub pielęgniarka stwierdzają u dziecka niedożywienie lub zahamowanie rozwoju, również powinni przekazać te informacje rodzicom oraz zalecić dalszą diagnostykę w celu wyjaśnienia ich przyczyn i podjęcia ewentualnego leczenia. Podobne postępowanie obowiązuje, gdy u dziecka występują wymioty, zawroty głowy, zasłabnięcia, omdlenia oraz gdy obserwuje się u niego wyraźne obniżenie nastroju lub gdy zgłasza ono myśli samobójcze.

B. Gdy dziecko ma rozpoznany jadłowstręt psychiczny i objęte jest opieką lekarską i terapią:

- W przypadku, gdy szkoła jest poinformowana o chorobie dziecka, ważne znaczenie ma wyważenie przez nauczycieli stawianych mu wymagań. Z jednej strony szkodliwe może być obniżanie w stosunku do niego wymagań oraz wystawianie nieadekwatnie wysokich ocen, bo może się to stać wymierną korzyścią płynącą z choroby i stanowić przeszkodę w powrocie do zdrowia. Ponadto takie wyjątkowe traktowanie może stać się przyczyną negatywnego stosunku rówieśników do chorego dziecka;

- Drugą stroną medalu jest nadmierne obciążanie perfekcjonistycznego dziecka, które jest bardzo pracowite i chętnie podejmie się np. trudu przygotowania i uczestnictwa w kolejnej olimpiadzie. Może się zdarzyć, że nastolatek/dziecko podejmuje się tego trudu jedynie z tego powodu, że chce zadowolić otoczenie i nie potrafi odmawiać, albo wyznacza sobie cele ponad swoje siły. Jeżeli przygotowanie do konkursu/olimpiady odbywa się kosztem nadmiernego stresu i wypoczynku dziecka, lepiej z nich zrezygnować. Szczególnie, kiedy jest ono w złym stanie somatycznym, zauważenie tego faktu i mobilizowanie do zajęcia się swoim zdrowiem może stać się czynnikiem konfrontującym młodą osobę z chorobą oraz motywującym do podjęcia terapii. Troska ze strony różnych osób, przekazana w taktowny sposób oraz zauważanie wymizerowanego wyglądu dziecka, może stać się czynnikiem motywującym do zmiany sposobu odżywiania;

- W niektórych przypadkach, dziecko mające świadomość nieradzenia sobie z objawami choroby może zgodzić się na kontrolowanie posiłków przez dorosłych. Jeżeli długo przebywa w szkole, pomocna w początkowym okresie leczenia może być obecność zaakceptowanej przez dziecko osoby podczas spożywania przez nie posiłków (drugie śniadanie, obiad). Wskazane jest udzielanie rodzicom informacji na temat aktywności dziecka na terenie szkoły, zachowania w czasie spożywania posiłków, podejrzenia występowania wymiotów, obniżenia nastroju, problemów w relacjach z rówieśnikami itp.;

- W miarę możności warto zagwarantować dziecku, które nie osiągnęło jeszcze prawidłowej masy ciała, możliwość korzystania w szkole z dodatkowego kompletu podręczników, tak, żeby nie musiało dźwigać ciężkiego plecaka. Noszenie ciężarów może się przyczynić lub pogłębić wcześniej występujące skrzywienie kręgosłupa (z powodu zmniejszenia masy mięśniowej i osłabienia mięśni). Poza tym związane jest ono ze sporą utratą energii i niepotrzebnie obciąża układ krążenia. Dziecko w okresie niedożywienia powinno być zwolnione z zajęć ruchowych (wychowanie fizyczne, taniec, treningi).

- Występowanie na terenie szkoły zasłabnięć i omdleń należy traktować jako wyznacznik złego stanu, o którym powinni być powiadomieni rodzice dziecka; w przypadku omdlenia należy wezwać karetkę Pogotowia Ratunkowego;

- Jeżeli dziecko wyjeżdża z klasą np. na wyjazd integracyjny lub „zieloną szkołę” sposób postępowania powinien być wcześniej uzgodniony z jego rodzicami. Decyzję o braku przeciwwskazań do wyjazdu powinien podjąć lekarz opiekujący się dzieckiem. Podczas wyjazdu wychowawca powinien zwrócić dyskretnie uwagę na to, czy ilość przyjmowanego przez dziecko pożywienia i płynów jest wystarczająca. Jeżeli wyraźnie unika posiłków, głoduje i ogranicza przyjmowanie płynów, należy zwrócić mu dyskretnie (w indywidualnym kontakcie) na to uwagę i zachęcić do spożycia posiłku. Jeżeli dziecko nadal nie koryguje swojego zachowania, należy podjąć decyzję o zakończeniu jego pobytu z grupą i zabraniu go przez rodziców do domu;

- Należy pamiętać, że informacje uzyskane od rodziców (lub lekarza) na temat choroby dziecka są informacjami poufnymi, oraz że rodzice i dziecko decydują o tym, kto i w jaki sposób jest o niej informowany;

c. Gdy dziecko z rozpoznaniem jadłowstrętu psychicznego wraca do szkoły po kilkumiesięcznym pobycie w szpitalu:

- Ze szpitala wypisywane są dzieci w dobrym stanie zdrowia. Niekiedy wypis następuje na żądanie rodziców lub może być związany z odmową dalszego leczenia (np. przez nastolatka powyżej 16 roku życia). Zespół terapeutyczny szpitala może skierować do szkoły pismo z zaleceniami, które mają wspomagać działania służące dalszej poprawie stanu zdrowia dziecka. Pracownicy szkoły powinni jednak wiedzieć, że lekarz lub terapeuta nie mają możliwości bezpośredniego kontaktu z nimi bez zgody rodziców. Wszelka korespondencja od zespołu terapeutycznego przekazywana jest za pośrednictwem rodziców;

- Dziecko powracające do szkoły po długim okresie nieobecności może natrafić na trudności adaptacyjne. Dlatego w okresie jego pobytu w szpitalu należy wspierać wszelkie inicjatywny ze strony kolegów z klasy mające na celu podtrzymanie kontaktów z chorym dzieckiem oraz przygotować ich do powrotu koleżanki/kolegi, a kiedy wróci ― wspierać jego integrację z klasą;

- Innym problemem są zaległości w nauce po powrocie ze szpitala. W tym przypadku należy stworzyć dziecku dogodne warunki do nadrobienia materiału. Mogą to być dodatkowe konsultacje z nauczycielami, uruchomienie pomocy koleżeńskiej, umożliwiające stopniowe i niewyzwalające nadmiernego stresu nadrabianie materiału. Zamiast przepisywania zaległych notatek z lekcji należy dziecku udostępnić kserokopie notatek koleżanki/kolegi z klasy. W niektórych przypadkach wskazane może być zwolnienie dziecka z uczestnictwa w egzaminach kompetencyjnych. W takich sytuacjach należy jednak kierować się zasadą, że poziom szkoły, w której dziecko ma kontynuować naukę powinien być dostosowany do jego możliwości intelektualnych i poziomu jego wiedzy. Bezpośrednio po wypisie ze szpitala dziecko będzie zazwyczaj przez pewien okres wymagało zwolnienia z zajęć wychowania fizycznego, a następnie ― tylko z intensywnych ćwiczeń fizycznych;

- Jeżeli dziecko zostało wypisane ze szpitalu na żądanie rodziców lub ― w przypadku nastolatka ― z powodu braku jego zgody na pobyt tam, może być ono w niezbyt dobrym stanie somatycznym. W związku z tym należy na terenie szkoły zwrócić na nie szczególną uwagę. Dziecko powinno pozostawać pod opieką lekarską w celu określenia do jakiego momentu jego stan nie stanowi zagrożenia dla życia;

- W razie wątpliwości i obaw ze strony szkoły o bezpieczeństwo ucznia, można poprosić rodziców o zaświadczenie od lekarza, że uczeń w aktualnym stanie zdrowia może nadal uczęszczać do szkoły. Należy wspierać uczestnictwo dziecka w psychoterapii, która często jest dostępna w godzinach nauki w szkole, umożliwiając uzupełnianie wynikających z tego zaległości i stwarzając możliwość dodatkowych konsultacji z nauczycielami;

D. Gdy nastolatek ma rozpoznany jadłowstręt psychiczny i odmawia uczestnictwa w terapii:

- Taka sytuacja jest najtrudniejsza zarówno dla szkoły jak i dla rodziny. Dziecko będzie wówczas często prezentowało swoje irracjonalne przekonania i lęki, które związane są z objawami choroby. Podstawowe znaczenie mają wówczas działania, dzięki którym dziecko uświadomi sobie, że jest chore, a to zmotywuje je do leczenia i terapii. Zauważenie niepokojących zmian w wyglądzie i wyrażenie w taktowny sposób troski może stać się ważnym czynnikiem motywującym dziecko do podjęcia terapii. Szczególnie, jeżeli dziecko doświadcza tego ze strony wychowawcy/nauczyciela, który był i jest dla niego autorytetem. Ważne jest przyjęcie nieoceniającej, życzliwej postawy i uszanowanie punktu widzenia nastolatka. Chodzi o przyjęcie tego, co dziecko czuje, jakie ma obawy i lęki, ze zrozumieniem, życzliwością i troską;

- Czynnikami, które motywują do zmian i współpracy w leczeniu jadłowstrętu psychicznego, są koszty spowodowane chorobą (to, co choroba mu odbiera i na co nie pozwala). Takim kosztem może być brak możliwości uczestniczenia w zajęciach wychowania fizycznego, treningach sportowych, zajęciach tanecznych, olimpiadach przedmiotowych. Nie należy jednak takich ograniczeń traktować jako kary, ale jako konsekwencję braku zdrowia i przejaw troski otoczenia („musisz być zdrowa, żeby znów móc biegać, tańczyć”; „w Twoim stanie zdrowia musisz dużo wypoczywać i przeciwwskazany jest nadmierny stres”). W sytuacji, gdy stan nastolatka niepokoi otoczenie ze względu na znaczne wychudzenie, osłabienie, niskie ciśnienie, tętno itp., nauczyciel może poprosić rodziców o dostarczenie zaświadczenia od lekarza, że dziecko może nadal uczęszczać do szkoły.

LECZENIE:

- Leczenie jadłowstrętu psychicznego zawsze powinno być kompleksowe, wymaga zaangażowania i współpracy wielu profesjonalistów. W każdym przypadku konieczna jest troskliwa opieka lekarska oraz psychoterapia. Rodzaj psychoterapii zależny jest od indywidualnych potrzeb i problemów pacjenta, jednak zwykle w przypadku chorych w wieku młodzieżowym zalecana jest psychoterapia rodzinna, która jest metodą o udowodnionej skuteczności w leczeniu anoreksji. Dodatkowo zalecana jest również terapia indywidualna i/lub grupowa;

- W zależności od stanu pacjenta, występujących u niego powikłań, dodatkowych zaburzeń psychicznych oraz motywacji do leczenia i wsparcia otoczenia zaleca się leczenie ambulatoryjne lub szpitalne. Zazwyczaj w szpitalu leczeni są pacjenci wyniszczeni, z powikłaniami, które mogą być groźne dla życia, z dodatkowymi problemami psychicznymi (np. z depresją i tendencjami samobójczymi). Przyczyną hospitalizacji może być również brak poprawy w trakcie leczenia ambulatoryjnego, brak motywacji do podjęcia terapii i współpracy w celu zmiany nawyków żywieniowych, brak dostępu do profesjonalnej opieki i terapii w pobliżu miejsca zamieszkania. Leczenie szpitalne trwa często kilka miesięcy;

- Nieodzowną składową leczenia jest leczenie dietetyczne, które w związku z koniecznością przywrócenia prawidłowej masy ciała związane jest ze stopniowym zwiększaniem kaloryczności pokarmów aż do tzw. diety odżywczej. Pacjent dodatkowo (w stosunku do diety zwykłej) musi przyjmować 3500―7000 kcal na tydzień. W praktyce oznacza to, że osoba chora musi jeść częściej i więcej niż jej zdrowi rówieśnicy. Na początku leczenia wskazany jest spoczynkowy tryb życia, co oznacza zwolnienie z zajęć sportowych, tanecznych i wychowania fizycznego;

- Czasami zdarza się, że pacjenci otrzymują leki, które mają wyrównywać występujące niedobory żywieniowe, np. witaminy, żelazo, potas, preparaty wapnia lub leki psychotropowe, najczęściej przeciwdepresyjne. Oddziaływania terapeutyczne skupiają się na zmianie rozpoznanych czynników, które podtrzymują chorobę;