Przesiewowe badanie słuchu u noworodków

Przesiewowe badanie słuchu jest wykonywane standardowo u noworodków w drugiej dobie życia. Pozwala ono szybko wykryć nieprawidłowości i wady słuchu u maluchów.

Program Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków powstał z inicjatywy Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy i jest realizowany za pomocą sprzętu zakupionego ze zbiórki WOŚP. Program istnieje od 2002 roku. Jego założeniem jest objęcie badaniem każdego noworodka pod kątem uszkodzenia słuchu. Wczesne zdiagnozowanie problemu już w pierwszych dniach życia zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Poważne zaburzenia słuchu występują u ok. trojga dzieci na 1000. U 30% dzieci z niedosłuchem nie można ustalić przyczyny problemu (są ogólnie zdrowe, w rodzinie nie było przypadków niedosłuchu). Bywa, że niedosłuch może ujawnić się w ciągu pierwszych lat życia. Problemy ze słuchem mogą pojawić się też na skutek przebytych infekcji, chorób zakaźnych, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, urazów głowy itp.

Badanie przesiewowe słuchu ma wychwycić spośród wszystkich badanych noworodków te dzieci, u których występują podejrzenia o problemy ze słuchem. To pozwala na podjęcie odpowiednich kroków. Badania dowodzą, że krytyczny dla rozwoju mowy jest okres pierwszych 6 miesięcy życia dziecka. Otrzymanie wczesnej pomocy daje szansę na właściwy rozwój.

Jak przebiega badanie?

Badanie jest przeprowadzane na oddziale noworodkowym przy zastosowaniu metody rejestracji otoemisji akustycznych. Jest bezbolesne i nieszkodliwe dla maluchów. Wykonuje się je w drugiej dobie życia dziecka, bo wcześniej przewód słuchowy może być jeszcze zatkany mazią płodową. Przy zastosowaniu odpowiedniego aparatu wprowadza się do ucha dziecka końcówkę urządzenia. Znajduje się na niej mały głośnik emitujący cichy dźwięk oraz mikrofon. Prawidłowo funkcjonujące ucho powinno odpowiedzieć zwrotną emisją sygnału. Wynik badania jest podawany od razu. Jeśli test nie wyjdzie prawidłowo, jest powtarzany w dniu wypisu ze szpitala.

Dziecko z prawidłowym wynikiem badania trzymuje niebieski certyfikat, który jest wklejany do książeczki zdrowia. Jeżeli wynik jest nieprawidłowy, do książeczki wkleja się żółty certyfikat. W takiej sytuacji konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowych badań w placówce audiologicznej lub laryngologicznej. Otrzymanie żółtego certyfikatu nie oznacza jeszcze, że dziecko nie dosłyszy. Konieczna będzie jednak dalsza kontrola.

Jak rozpoznać niedosłuch?

W rehabilitacji słuchu najważniejszy jest pierwszy rok życia dziecka. W pierwszym półroczu dziecko odruchowo wydaje dźwięki (od ok. 2 miesiąca zaczyna głużyć, gruchać), niezależnie od słuchu. Dziecko z uszkodzonym słuchem zachowuje się pod tym względem podobnie do innych niemowląt. Warto zwrócić uwagę m.in. na to, czy dziecko budzi się przy głośnych dźwiękach, reaguje przestrachem lub mruży oczy, gdy słyszy głośny dźwięk oraz czy uspokaja się, gdy nas słyszy.

Około 5–6 miesiąca niemowlę zaczyna gaworzyć, naśladować dźwięki, co dzieje się świadomie, pod kontrolą słuchu. Dzieci z poważnym uszkodzeniem słuchu nie gaworzą. Warto zwrócić uwagę, czy maluch zwraca głowę w kierunku źródła dźwięku albo reaguje na zmiany twojego głosu.

Około 7–12 miesiąca życia niemowlę zaczyna łączyć sylaby w większe grupy, zaczyna reagować na swoje imię, rozumie proste polecenia, proste słowa (mama, tata, oko).

Między 13 a 24 miesiącem życia dziecko wzbogaca swój zasób słów, próbuje składać słowa. Warto zwrócić uwagę, czy rozumie proste polecenia i pytania, naśladuje głosy zwierząt, kołysze się w rytm muzyki.

Dzieci z głębokim uszkodzeniem słuchu w drugim półroczu życia milkną lub zachowują się nienaturalnie hałaśliwie.