Metoda dobrego startu

METDODA DOBREGO STARTU

ZAŁOŻENIA I CEL:

- Głównym założeniem MDS jest wspomaganie rozwoju psychomotorycznego dziecka poprzez odpowiednio zorganizowaną zabawę i aktywne wielozmysłowe uczenie symboli graficznych: łatwych wzorów, wzorów literopodobnych, liter i znaków matematycznych. Realizacja tego założenia odbywa się poprzez rozwijanie funkcji, które biorą udział w uczeniu się czytania i pisania (poznawczych: wzrokowo-przestrzennych, słuchowo-językowych i ruchowych) oraz ich współdziałania (integracji percepcyjno-motorycznej). Inne cele to kształtowanie lateralizacji, świadomości schematu ciała (jego części oraz lewej i prawej strony) i przestrzeni. MDS reprezentuje zatem polisensoryczne, aktywne podejście do pracy z dziećmi. Występują w niej trzy elementy:

• element motoryczny to ćwiczenia ruchowe, ruchowo-słuchowe, a także ruchowo-słuchowo-wzrokowe czyli  ruchy zharmonizowane z rytmem piosenki, wykonywane podczas reprodukowania znaków graficznych;
• element słuchowy to piosenki, wierszyki, zdania, wyrazy;
• element wzrokowy to znaki graficzne (łatwe wzory, wzory literopodobne, litery i znaki matematyczne);

ROLA ELEMENTÓW SŁUCHOWO-MOTORYCZNYCH I WZROKOWO-PRZESYRZENNYCH:

- kształcenie słuchu muzycznego i fonematycznego;

- rozwijanie analizy i syntezy wzrokowej;

- rozwijanie pamięci wzrokowej i słuchowej;

- rozwijanie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni;

ĆWICZENIA:

Zajęcia prowadzone Metodą Dobrego Startu przebiegają według stałego schematu i są dostosowane do potrzeb dzieci, z którymi pracujemy.
Struktura zajęć jest następująca:
I. Zajęcia wprowadzające:

- ćwiczenia orientacyjno- porządkowe;

- nauka piosenki;

- zabawa "zagadki językowe".
II. Zajęcia właściwe: ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia ruchowo- słuchowe, ćwiczenia ruchowo- słuchowo- wzrokowe.
III. Zajęcia końcowe.

OPIS:

ZAJĘCIA WPROWADZAJĄCE:

FAZY:

- ćwiczenia orientacyjno-porządkowe;

- nauka piosenki;

- zabawa w "zagadki językowe";

Ćwiczenia orientacyjno- porządkowe zaczynamy od ćwiczeń koncentracji uwagi w schemacie ciała i przestrzeni,. Mogą mieć one formę powitań i zabawy ruchowej. Dzieci uczą się rozróżniać i nazywać części ciała np. ramię, łokieć, brwi. Dzieci nieco starsze witają się prawym kolanem, lewym łokciem. Ćwiczenia stwarzają okazję do utrwalania orientacji w przestrzeni, odróżniania kierunków: prawo- lewo, góra- dół, nad obok. Następnie dzieci uczą się nowej piosenki, która będzie towarzyszyła dalszym zajęciom. W rozmowie z nauczycielem omawiana jest jej treść, wyjaśniane są trudne słowa. Daje to sposobność do rozwijania mowy dziecka. Kolejnym etapem jest zabawa w "zagadki językowe", nauczyciel wykorzystuje tekst piosenki do rozwijania kompetencjom językowych.

ZAJĘCIA WŁAŚCIWE:

TRZY RODZAJE ĆWICZEŃ:

- ruchowe - zabawa ruchliwa nawiązująca do treści piosenki, naśladowanie różnych modeli układania i zestawiania dłoni i palców, zabawy paluszkowe, ćwiczenia ortofoniczne;

- ruchowo-słuchowe

- ruchowo-słuchowo-wzrokowe

ETAPY:

I. Łatwe wzory i piosenki lub wierszyki:

Służą one do wspomagania rozwoju, profilaktyki niepowodzeń szkolnych i edukacji. Są przeznaczone dla:

- dzieci najmłodszych (od 2 roku życia), rozwijających się prawidłowo;

- dzieci starszych, których rozwój przebiega z opóźnieniem lub nieharmonijnie;

II. Wzory literopodobne i piosenki lub wierszyki:

Służą do wspomagania rozwoju, profilaktyki niepowodzeń szkolnych i edukacji. Są przeznaczone dla:

- starszych przedszkolaków przygotowujących się do nauki czytania i pisania;

- dzieci z ryzykiem dysleksji lub mało sprawnych ruchowo (z dyspraksją);

- starszych dzieci, których rozwój jest opóźniony;

III. Litery, znaki matematyczne i piosenki lub wierszyki:

Służą do uczenia liter, znaków matematycznych oraz do terapii w przypadku niepowodzeń szkolnych. Przeznaczone są dla:

- uczniów klasy pierwszej;

- uczniów z trudnościami w nauce czytania i pisania (w tym uczniów z ryzykiem dysleksji);

- uczniów starszych z dysleksją rozwojową;

podstawowa część zajęć to zajęcia właściwe. Zawierają one trzy rodzaje ćwiczeń: ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia ruchowo- słuchowe, ćwiczenia ruchowo- słuchowo- wzrokowe. Ćwiczenia ruchowe: jest to zabawa ruchowa nawiązują do treści piosenki, ma ona charakter usprawniający i relaksacyjny. W czasie ćwiczeń ruchowych zaczynamy od kształcenia ruchów całego ciała (motoryka duża), a następnie prowadzimy usprawnienia ruchów ręki(motoryka mała).
Ćwiczenia ruchowo- słuchowe: są bardziej złożone, bo mają charakter ruchowy i dźwiękowy(piosenka). W ćwiczenia te zaangażowane są dwa analizatory: kinestetyczno- ruchowy i słuchowy. Dzieci wystukują rytm śpiewanej piosenki na bębenku, na woreczkach z sypkim materiałem. Ćwiczenia te, to ruchy wykonywane jedną ręką- dominującą: pięścią, dłonią, palcami, a następnie ręką nie dominującą również: pięścią, dłonią, palcami, wreszcie łokciem, i całe ciało, w rytm śpiewanej piosenki. Ćwiczenia te są wykonywane początkowo w tym samym miejscu, a potem w różnych układach przestrzennych. Należy tutaj wspomnieć o metodzie Ruchu Rozwijającego, w którym rytm jest uznany jako podstawa zarówno tego co się dzieje wokół jak i w nas samych. Wystukiwanie rytmu ma początkowo kierunki od lewej do prawej do lewej, a w następnych ćwiczeniach od prawej do lewej , aż wreszcie tam i z powrotem (LPL). Ruch mogą przyjmować rożne formy: uderzenia, głaskania, wałeczka, naciskania. Wałeczki mogą być podrzucane, przekładane z ręki do ręki itd. Używamy tu takich pomocy jak: sznurki, gumy, wstążki, szarfy, chusteczki, balony i instrumenty muzyczne i przedmioty, które mogą te instrumenty zastąpić, np. plastikowe butelki., kubki lub zakrętki do słoików. Dzieci najpierw wykonują ćwiczenia wg wzoru kreślonego przez nauczyciela, a następnie proponują własne formy ćwiczeń.
Ćwiczenia ruchowo- słuchowo- wzrokowe: to nauka wykonywania wzorów (figur geometrycznych lub liter) w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki. Kolejne etapy ćwiczeń są następujące:
I.Demonstracja wzoru (litery) i sposobu wykonywania ćwiczenia.
II.Uczenia się polisensorycznego.
III.Reprodukowanie wzorów.
Ćwiczenia rozpoczynamy od demonstracji i omówienia wzoru, litery: Jak wygląda? Do czego jest podobna? Następnie dziecko uczy się wielozmysłowo (przez dotyk, ruch, słuch), najlepiej gdy wzór po którym dziecko wodzi palcem, jest wykonany z materiałów o różnej fakturze i barwie. Dalszy ciąg ćwiczeń to reprodukowanie wzoru- litery: całą ręką, w powietrzu, najpierw w obecności wzoru, potem z pamięci, palcem, na stole podłodze, na tackach z kaszą, kredą, węglem rysunkowym, kredą świecową, mazakiem, pędzlem, długopisem. Podczas tego etapu ćwiczeń dzieci uczą się jak śpiewać piosenkę jednocześnie rysując wzory, np. śpiewając piosenkę o deszczyku rysują kreseczki ( krople deszczu). W programie "Od piosenki do literki", proponowane jest pisanie liter z jednoczesnym śpiewem piosenek specjalnie do nich skomponowanych. Przestrzeganie kolejności ich kierunków, ruchów rąk w przestrzenie umożliwia dziecku przyswajanie prawidłowych nawyków ruchowych: właściwe uchwycenie narzędzia, rysowanie linii pionowych z góry na dół, lini poziomych od lewej do prawej, okręgów- przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Ruch powinien być zgodny z rytmem, odpowiednim fragmentem tekstu śpiewanej piosenki i odtwarzanym elementem wzoru- liter. Nie wszystkie techniki trzeba stosować na jednym zajęciu. Należy wprowadzić je na zmianę, podczas kolejnych spotkań. Po wykonaniu zadania omawiamy z dziećmi ich prace: czy są wykonane poprawnie i jakie błędy się w nich pojawiły (omówienie błędów). Kształci to uważną obserwację, spostrzegawczość oraz nawyk samokontroli.

ĆWICZENIA KOŃCOWE:

- na zakończenie stosujemy zajęcia wyciszające. Przeprowadzamy krótkie ćwiczenia relaksacyjne, w pozycji leżącej proponujemy partnerowi masaż, ćwiczenia logopedyczne: oddechowe i usprawniające artykulatory;

ORGANIZACJA ZAJĘĆ:

Zajęcia Metodą Dobrego Startu zazwyczaj prowadzi się z całą grupą dzieci. Grupa ta może mieć różną wielkość. Może obejmować: całą klasę , grupę 6- 8 dzieci o dysharmonijnym rozwoju, 6- 8 dzieci z upośledzeniem umysłowym, grupę 3- 4 dzieci pracujących w parach z dorosłymi osobami , w przypadku dzieci autystycznych.
POMOCE DO ZAJĘĆ:

1.Do zajęć wprowadzających: konkretne przedmioty związane z treścią piosenki, obrazek ilustrujący treść.
2.Do ćwiczeń ruchowo- słuchowych: woreczki, wałeczki, sznurki, gumy, wstążki, szarfy, balony, chusteczki, instrumenty muzyczne lub przedmioty które mogą je zastąpić: plastikowe butelki.
3.Do ćwiczeń ruchowo- słuchowo- wzrokowych: wzór lub litera napisana grubym mazakiem, taca z materiałem sypkim, arkusz papieru pakowego, karty ćwiczeń, blok, mazaki, kredki itp.