Bezpieczeństwo wózków dla dzieci

Jeszcze na długo, zanim dziecko pojawi się na świecie, powstaje długa lista produktów, które powinny się znaleźć w domu. Kupując je, zwracamy uwagę na wiele szczegółów, przy czym jednym z najważniejszych kryteriów jest bezpieczeństwo. I choć produkty dla dzieci zanim trafią do sklepów są poddawane testom i muszą uzyskać odpowiednie certyfikaty, zdarza się, że niektóre z nich są wadliwe. Bezpieczeństwo wózków to istotna kwestia.

Pod koniec lipca w mediach pojawiła się informacja, że ze sprzedaży w USA wycofano ponad 220 tysięcy wózków włoskiej firmy Peg Perego. Dotyczyło to dwóch typów wózków tej marki: Venezia i Pilko-P3, które zostały wyprodukowane we Włoszech w latach 2004-2007. Przyczyną tej decyzji była wadliwa konstrukcja, która narażała dzieci na uduszenie się. W 2004 roku doszło do wypadku, w którym sześciomiesięczny chłopiec z Tarzany w Kalifornii udusił się, ponieważ jego głowa utknęła między siedzeniem a stolikiem wózka. Dwa lata później nieomal doszło do podobnego wypadku w Nowym Jorku. I choć modele tych wózków zostały wycofane, na aukcjach internetowych wciąż można znaleźć oferty, w których są one wystawiane na sprzedaż.

W 2010 roku amerykański magazyn konsumencki „Consumer Reports” podał informację, że zagrożenie dla dzieci stanowią trzy wózki spacerowe Valco Baby Tri-Mode, Tike Tech City X3 all-terrain oraz Tike Tech X3 Sport jogging. Dziecko, siedzące w tych wózkach bez zapięcia, bez trudu mogło prześlizgnąć się przez dużą szczelinę między barierą z przodu siedziska a siedziskiem, przy czym gdyby do tego doszło, głowa dziecka mogłaby się zaklinować. Wózki zostały wycofane z produkcji i zastąpione nowymi modelami.

Bywa jednak, że te produkty, które w Polsce uznane są za bezpieczne, w innych krajach oceniane są inaczej. Tak było w przypadku polskiej firmy Nowalex, której wózki zostały uznane przez szwedzki sąd administracyjny za wadliwe. Szwedzkie badania konsumenckie wykazały, że wózki dostarczane przez tego producenta stanowią poważne zagrożenie w postaci ryzyka przycięcia palców, wypadnięcia z wózka, czy uduszenia. Sprawa została poruszona w marcu br. Polski producent zapewnił wówczas, że będzie się odwoływał.

Rok temu do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) zgłoszono trójkołowe wózki marki Phil&Teds model Explorer. Uznano, że niektóre egzemplarze są niebezpieczne ze względu na wadliwy system hamulcowy, który może utrudniać jego korzystanie lub w ogóle może nie działać. Informacja ta nie stanowiła nakazu wycofania danego produktu z rynku, a klienci posiadający uszkodzone modele (numery seryjne: 0610/001 do 0111/4788) mieli zgłosić się do sklepu, w którym dokonali zakupu, w celu usunięcia usterki. Wszystkie sklepy posiadające wadliwe wózki zostały poinformowane o sprawie.

W ostatnich latach do UOKiK zgłoszono też ostrzeżenie dotyczące wózków Twin Cerox 360, gdzie poinformowano o braku możliwości unieruchomienia wózka po przełożeniu prowadnicy na drugą stronę. Klienci zostali wezwani do zwrotu produktów w celu usunięcia wady. O niebezpieczeństwie związanym z użytkowaniem jednego z wózków poinformował też jeden z dystrybutorów marki Jane. Sprawa dotyczyła wózka Carrera Pro, w którym zastosowany w przedniej części wózka pałąk ochronny może być przyczyną skaleczenia oraz zatrzaśnięcia palców. Konsumenci posiadający wadliwy produkt mogli zgłosić się do sklepów, w których dokonali zakupu w celu wymiany pałąka na nowy. W zgłoszeniach do UOKiK dotyczących wózków, można znaleźć również informację o usterce w wózkach Deltim Voyager 005 z partii o numerach: AA0001-5170 wyprodukowanych w Chinach. Wadliwa partia wózków została wycofana, a ich usterką było to, że podczas przenoszenia wózka po schodach, istniało niebezpieczeństwo wypięcia się zamka rączki produktu, co mogło spowodować wypadnięcie dziecka (odnotowano cztery takie wypadki). Spółka Deltim wraz z ogłoszeniem ryzyka związanego z użytkowaniem danego produktu, ogłosiła akcję ich wymiany w dowolnej placówce firmy.

Priorytet: bezpieczeństwo

Jak zaleca UOKiK, kiedy wybieramy produkty dla dzieci, powinniśmy zwracać uwagę na to, czy jest do nich dołączona instrukcja obsługi (instrukcja montażu, użytkowania, konserwacji również w języku polskim!), czy są zawarte informacje o zasadach prawidłowego użytkowania danego wyrobu, czy jest oznaczona grupa wiekowa, do której kierowany jest produkt, a także czy są ujęte dodatkowe ostrzeżenia.

W raporcie „Młody konsument – rynek towarów oferowanych dzieciom i młodzieży w świetle kontroli Inspekcji Handlowej” sporządzonym przez Departament Nadzoru Rynku oraz Departament Inspekcji Handlowej UOKiK w 2010 roku, wózki należą do grupy produktów obejmujących artykuły i meble dla małych dzieci. W tej grupie produktównie ma szczegółowych przepisów UE, które regulowałyby bezpieczeństwo, stąd inspektorzy dokonują oceny kontrolowanych wyrobów zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów z uwzględnieniem wymagań określonych w nieobligatoryjnych normach. Zakres kontroli obejmuje bezpieczeństwo i prawidłowość oznakowania. Określone normy wskazują, jakie cechy fizyczne oraz rozwiązania konstrukcyjne powinny posiadać meble i artykuły dla małych dzieci, by nie stwarzały zagrożenia. Brane są pod uwagę m.in. odległość pomiędzy elementami, które mogą stanowić miejsce zakleszczenia palców, zabezpieczenia gwarantujące, że dziecko nie wypadnie na podłoże lub elementy, które mogą być przyczyną urazu i dlatego nie powinny być stosowane w konstrukcji. Kontrola dotyczy również tego, czy dane produkty zawierają informacje i ostrzeżenia, instrukcje, zapewniające bezpieczne użytkowanie wyrobu. Aby dokonać oceny, wszystkie brane pod uwagę w raporcie partie artykułów i mebli dla małych dzieci poddawane były w toku kontroli badaniom organoleptycznym (za pomocą zmysłów).

Raport podaje, że w przypadku 229. skontrolowanych partii wózków zakwestionowano 63. Nieprawidłowości dotyczyły m.in. wózka RALLY, gdzie stwierdzono brak hamulca postojowego z przodu, którego mechanizm może być obsługiwany przez osobę znajdującą się przy uchwycie po jego przełożeniu, co wiąże się z zagrożeniem niekontrolowanego przemieszczenia się wózka.

W raporcie szczegółowo ujęto także, na co należy zwracać uwagę, aby wózki dla dzieci były dla nich bezpieczne. Zdaniem jego twórców:

– Krawędzie, zakończenia, narożniki wózka powinny być zaokrąglone, zagięte, zawinięte lub podwinięte spiralnie lub odpowiednio zabezpieczone osłonami z tworzyw sztucznych lub materiału.

– Nie powinno być miejsc, w których występuje ścinanie i ściskanie między ruchomymi elementami, które mogą się zbliżać na odległość mniejszą niż 12 mm, z wyjątkiem przypadków, gdy wózek jest rozkładany do użycia lub składany albo podczas regulacji dokonywanych przez prowadzącego (np. regulacja podnóżka, oparcia). Stykające się krawędzie i zakończenia powinny być zaokrąglone.

– Nie powinny występować rurki o otwartych zakończeniach, wystające części, otwory, poluzowane podkładki, szybkozłącza, nakrętki lub szczeliny, w których mógłby utknąć palec lub ciało dziecka. Części nieodłączalne, nieprzeznaczone do demontażu, do których dziecko ma dostęp powinny być tak osadzone, aby dziecko nie mogło ich uchwycić zębami lub palcami ani ich odłączyć.

– Sznurki, linki i inne wąskie wyroby tekstylne służące do wiązania, a będące w zasięgu dziecka, powinny mieć przy rozciągnięciu długość nie przekraczającą 220 mm.

– Wyściółka gondoli lub siedziska powinna być tak naprężona, aby nie spowodowała zagrożenia uduszeniem dziecka. Jeżeli jest wykonana z tworzywa sztucznego lub z materiału tekstylnego powlekanego tworzywem sztucznym, powinna mieć minimalną grubość 0,2 mm. Wysokość oparcia siedziska powinna wynosić co najmniej 380 mm. Jeżeli gondola lub siedzisko są mocowane na podwoziu wg instrukcji producenta, obsługujący wózek powinien mieć pewność, że zostały one prawidłowo umieszczone i zablokowane w odpowiednich miejscach.

– Każdy wózek powinien być wyposażony w hamulec postojowy, którego mechanizm może być obsługiwany przez osobę znajdującą się przy uchwycie. Jeżeli hamulec lub jego mechanizm obsługi znajdują się w strefie, do której dostęp ma dziecko, powinny być tak zaprojektowane, aby dziecko nie mogło go uruchomić. Wymagane są urządzenia blokujące, które zapobiegną złożeniu się wózka, gdy dziecko jest wkładane lub wyjmowane z niego, albo gdy dziecko znajduje się w nim. Wszelkie urządzenia blokujące mechanizm składania powinny być umieszczone tak, aby nie było możliwe spowodowanie działania więcej niż jednego urządzenia za pomocą jednej operacji. Aby zapobiec zagrożeniom związanym z niezamierzoną czynnością osoby dorosłej lub działaniami dziecka, powinny być zastosowane co najmniej dwa urządzenia blokujące.

– Siedzisko wózka powinno być wyposażone w system zabezpieczający, który da się regulować i dostosować do każdej pozycji dziecka, obejmujący albo pasek biodrowy i krokowy, albo zespolone pasy mocujące. Pasek biodrowy i krokowy powinny mieć szerokość minimum 20 mm, paski naramienne minimum 15 mm. Dodatkowo, każde miejsce w którym może siedzieć dziecko w wózku powinno być wyposażone w dwa punkty przeznaczone do montowania szelek bezpieczeństwa.

– Na każdym wózku powinno znajdować się ostrzeżenie o niepozostawianiu dziecka bez opieki, gdyż może to grozić niebezpieczeństwem.

– Gondola wózka (jeżeli wózek ją posiada) powinna być opatrzona ostrzeżeniem o niestosowaniu materaca grubszego niż „x” mm, a gondola większa niż 800 mm dodatkowo ostrzeżeniem o konieczności używania szelek, gdy dziecko zacznie samodzielnie siadać.

– Wózki spacerowe, w których kąt między oparciem a siedzeniem nie może być regulowany i ustawiony do pozycji 150 stopni, powinny być zaopatrzone w ostrzeżenie, że takie siedzisko nie jest odpowiednie dla dzieci poniżej 6 miesiąca życia.

– Każdy wózek powinien być zaopatrzony w instrukcję zawierającą informacje dotyczące bezpiecznego użytkowania, zatytułowaną komunikatem, że przed użytkowaniem należy zapoznać się z instrukcją i zachować ją na później, aby zapewnić bezpieczeństwo  dziecku.

– W instrukcji użytkowania dołączonej do wózka powinny znaleźć się ostrzeżenia umieszczone bezpośrednio na wózku wskazane powyżej, a także ostrzeżenia: aby przed użyciem wózka sprawdzić prawidłowość zamocowania gondoli lub siedziska do podwozia; że każde obciążenie zawieszone na prowadnicy wózka narusza jego stabilność.

– Instrukcja powinna też zawierać co najmniej następujące informacje: wskazanie, dla dzieci w jakim wieku (minimalny wiek, w miesiącach lub latach) i o jakiej wadze (maksymalna masa 15 kg) jest przeznaczony wózek; oświadczenie o zgodności między podwoziem a gondolą lub siedziskiem; instrukcje obejmujące wszystkie funkcje wózka (np.: odchylane siedzisko); zasady obsługi hamulca(ów) postojowego(ych); komunikat, że wózek powinien być stosowany tylko dla takiej ilości dzieci, dla jakiej jest przeznaczony oraz, że każde dodatkowe siedzisko powinno mieć wyraźne oznaczenie zgodności z odpowiednim typem wózka; zasady składania i rozkładania wózka (jeśli jest potrzebna) wraz z ostrzeżeniem o sprawdzaniu przed użyciem czy mechanizmy składania zostały zablokowane.

– Ponadto powinny być zawarte w instrukcji: w przypadku wózków przeznaczonych dla więcej niż jednego dziecka, informacja, że należy włączyć hamulec podczas wkładania i wyjmowania dzieci z wózka; w przypadku wózków wyposażonych w akcesoria do przewozu dodatkowych ładunków, informacja o dopuszczalnym ich obciążeniu. W instrukcji powinno zostać także wskazane, że wszelkie dodatkowe wyposażenie nie wymienione przez producenta nie powinno być stosowane; instrukcje mocowania dodatkowych szelek do punktów mocowania w wózku oraz instrukcje użytkowania pasów bezpieczeństwa; instrukcje użycia i regulacji paska biodrowego i krokowego wraz z ostrzeżeniem, aby zawsze używać paska krokowego w połączeniu z paskiem biodrowym; instrukcje dotyczące rutynowego sprawdzania, konserwacji i czyszczenia lub prania.

Gdy nasz wózek jest wadliwy…

Każdy rodzic, który uważa, że zakupiony przez niego wózek ma wady i może stanowić zagrożenie dla dziecka, może zgłosić produkt do UOKiK, wypełniając odpowiedni formularz. Wszelkie zastrzeżenia można także zgłaszać w wojewódzkich inspektoratach Inspekcji Handlowej . Każdy z wózków posiada także okres gwarancyjny, który powinien być uwzględniony w miejscu, w którym dokonaliśmy zakupu. Zanim jednak kupimy wybrany wózek, warto sprawdzić  na stronie UOKiK czy dany model nie jest umieszczony na liście wyrobów, które są niezgodne z dyrektywami UE.