Zaparcia u dzieci - ja sobie z nimi radzić?

W pierwszym miesiącu życia dziecka z w.n.t. głos dziecka jest ochrypły, duży język może być przyczyną zaburzeń oddychania, skóra jest sucha, łuszcząca się, bladożółta, włosy suche, szorstkie bez połysku. Dziecko jest mało aktywne ruchowo, pojawiają się uporczywe zaparcia.
Jeżeli w.n.t. nie zostanie wcześniej rozpoznana i leczona, pojawiają się zaburzenia kostnienia o charakterze dysgenezji nasad kostnych, prowadzące do zaburzeń proporcji ciała i upośledzenia wzrastania. Dzieci te mają dużą głowę, krótkie kończyny i obwisły brzuch. Zęby wyrzynają się z opóźnieniem, opóźniony jest też wiek kostny. Stopniowo rozwija się matołkowaty wyraz twarzy, spowolnienie reakcji ruchowych i opóźnienie rozwoju psychoruchowego.

Zaparcia to dość częsty problem wśród niemowląt i małych dzieci. Nie można ich lekceważyć. Sprawdź, co jest ich najczęstszą przyczyną, jakie są objawy i jak skutecznie sobie z nimi radzić.
Kiedy mówimy o zaparciu?

Oznaką zaparcia są zbyt długie odstępy pomiędzy wypróżnieniami – rzadziej niż 3 razy w tygodniu. Kupka jest twarda, grudkowata, często w postaci małych, zbitych kuleczek, a maluch oddaje stolec z dużym wysiłkiem. Mogą zdarzyć się popuszczania wolnego stolca, między zapartymi.

Objawy towarzyszące zaparciom

U niemowląt poniżej 6. miesiąca życia zaparcia zdarzają się rzadko, można rozpoznać po płaczu oraz niepokoju związanym z wypróżnianiem. Brzuszek będzie wzdęty i twardy, a kupka twarda i zbita. Wydalenie stolca będzie sprawiało maluchowi trudność. Dziecko może stracić apetyt.
Maluchy powyżej 6. miesiąca życia, które cierpią na zaparcia, odczuwają bardzo często bóle brzuszka, bywają rozdrażnione i skarżą się na nudności. Dzieci mają słabszy apetyt - zdarza się, że już po krótkiej chwili jedzenia maluch stwierdza, że się najadł.
Podczas wypróżniania dzieci mogą odczuwać ból. Kał jest zbity i bywa, że w stolcu pojawia się krew. U wielu dzieci występuje także postawa retencyjna. Maluch nagle przerywa zabawę, zaciska pośladki i zastyga w bezruchu, a gdy uczucie parcia mija, wraca do wcześniejszego zajęcia. Pojawia się także brudzenie bielizny. Są to zaparcia nawykowe – psychogenne. Występuje po złym doświadczeniu z bolesnym oddaniem stolca.
Dziecku może towarzyszyć drażliwość, która narasta aż do momentu wypróżnienia. Maluch po oddaniu stolca staje się pogodny. Niestety drażliwość znów będzie narastać, aż do kolejnej defekacji.

Przyczyny zaparć

Zaparciom sprzyja wiele różnych czynników. Jeśli Twoje dziecko ma problemy z wypróżnianiem, warto zastanowić się, co jest ich przyczyną. Oto najczęstsze z nich:
Niewłaściwa dieta

U niemowląt przyczyną zaparć może być zbyt wczesne wprowadzenie produktów niemlecznych. Słabo rozwinięty układ pokarmowy nie radzi sobie z trawieniem nowych pokarmów, czego konsekwencją będą trudności z wypróżnianiem. Nowe pokarmy wprowadzać należy powoli i obserwować zachowanie dziecka szybko korygując każdą nietolerancję.
U dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym zdarza się, że powodem zaparć jest źle dobrana mieszanka mleczna. W przypadku karmienia piersią , wypróżnienia mogą być co kilka dni i jeżeli dziecko nie ma innych objawów, to nie jest to objawem zaparcia.
Starsze dzieci problemy z brzuszkiem mogą mieć z powodu nadmiaru słodyczy w diecie. Uważać trzeba także na słodkie soki i napoje. Zbyt mała ilość błonnika i płynów oraz wysoko przetworzona żywność źle wpływają na pracę przewodu pokarmowego..
Produkty, które powodują zaparcia, to przede wszystkim: banany, czekolada, ciasta, cukier, kasza manna, kleiki ryżowe, kukurydziane, biały ryż, słodkie bułki maślane i białe pieczywo. Polecam na czas walki z zaparciami wyeliminować je z diety malucha.
Uwaga: Niektóre leki doustne np. suplementy żelaza mogą powodować zatwardzenie.

Zmiany warunków życia

Dla dzieci dużym problemem może być korzystanie z toalety w innym miejscu niż dom. Nieznane miejsce lub gorsze warunki sanitarne mogą skutecznie zniechęcić do zrobienia kupki. Zdarza się więc, że wizyta w przedszkolnej toalecie lub w hotelu na wyjeździe może u malucha wywołać stres i blokadę.
Bywa, że problemy z zaparciami mają dzieci, które zbyt wcześnie były sadzane na nocniku i zmuszane do siedzenia na nim do czasu „aż się załatwi”.
Jeśli mimo zmiany diety i podjętych prób wyeliminowania przyczyn powodujących zaparcia maluch nadal ma problemy z wypróżnianiem, warto wybrać się z nim do lekarza. Być może będą potrzebne dodatkowe badania, które umożliwią znalezienie źródła problemu.
Sposoby na zaparcia

Niemowlętom karmionym jedynie mlekiem modyfikowanym, po zasięgnięciu opinii lekarza prowadzącego, należy zmienić mieszankę na inną. Warto także maluchowi podać na pusty żołądek kilka łyżeczek przegotowanej wody.
Jeśli dziecko je już pokarmy stałe, należy mu wzbogacić dietę w świeże oraz suszone owoce i warzywa. Przy zaparciach doskonale się sprawdzą: tarte jabłka, gruszki oraz suszone śliwki i morele wzbogacone siemieniem lnianym. Wskazane są gruboziarniste kasze, płatki owsiane i pieczywo razowe, pełnoziarniste. Polecam również przetwory mleczne typu: maślanka, kefir czy zsiadłe mleko. Do zupek można dodać troszkę oliwy z oliwek.
U starszych dzieci można zastosować przez co najmniej miesiąc dietę bogatoresztkową, zawierającą dużą ilość błonnika oraz odstawienie wszelkich słodyczy i słodzonych napojów. Należy jednak pamiętać, że zbyt duża ilość błonnika może zaburzać wchłanianie żelaza oraz wapnia. Trzeba zadbać o odpowiednią podaż tych składników. Dlatego w diecie dziecka nie powinno zabraknąć produktów zawierających:
- żelazo, którego bogatym źródłem są brokuły, szpinak, ryby, żółtko jaja, orzechy i czerwone mięso, oraz
- wapń, którego najlepszym źródłem są brokuły, buraki, natka pietruszki, pestki soi, dyni i nasiona słonecznika, a także ryby, serki oraz jogurty.
Należy pamiętać również o odpowiedniej ilości płynów. Według zaleceń żywieniowych dziecko o wadze do 10 kg powinno wypijać dziennie 100 ml na każdy z pierwszych dziesięciu kilogramów ciała. Natomiast na każdy z dziesięciu kolejnych 50 ml i po 20 ml na każdy kilogram powyżej 20.
Do picia najlepiej podawać dzieciom wodę mineralną, herbatki np. z rumianku lub kopru włoskiego, a także świeżo wyciskane soki. Polecam przed posiłkiem podać maluchowi do wypicia łyżeczkę oleju, pół szklanki przegotowanej wody lub kompot z suszonych śliwek. Jeśli nie radzisz sobie z zaparciami u dziecka koniecznie skonsultuj się z lekarzem.
Pamiętaj! Zazwyczaj zmiana sposobu odżywiania znacznie poprawia pracę jelit, co skutecznie eliminuje występowanie zaparć. Jeśli pomimo wszystko dolegliwości u dziecka nie ustępują, należy szukać przyczyny głębiej diagnozując problem. Być może zaparcia mają podłoże emocjonalne lub są objawem jakiejś choroby układu trawiennego.