Wcześniak - najważniejsze obawy rodziców wcześniaków

Gdy rodzi się wcześniak …

Gdy rodzi się wcześniak …
Z myślą o narodzinach upragnionego dziecka zaczęłaś gromadzić wyprawkę. Zanim jednak zdążyłaś zrealizować listę od A do Z, twój maluszek pojawił się na świecie. Nie miałaś okazji się z nim przywitać, przytulić, pogładzić po krągłej buzi. Od pierwszych chwil życia bobas zamknięty został w inkubatorze i podłączony pod groźnie wyglądające urządzenia. Gdy rodzi się wcześniak … nie ma łatwego startu. Dlaczego niektóre dzieci rodzą się na długo przed terminem?

Noworodek uznawany jest za wcześniaka, gdy opuści brzuch mamy przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży. W skrajnych przypadkach maluchy przychodzą na świat nawet w 23. czy 24. tygodniu. Zdecydowanie zbyt wcześnie. Postępy medycyny sprawiają jednak, że i takie „okruszki” mogą nabrać sił i przeżyć. Niestety, przedterminowy poród niesie ze sobą ryzyko poważnych chorób i zaburzeń rozwojowych. Im wcześniej dziecko znalazło się poza macicą, tym ryzyko to jest większe. 

Jakie są przyczyny wcześniactwa?

Tak naprawdę nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Wiadomo tylko, że są pewne czynniki, które mogą zwiększać zagrożenie przedwczesnym rozwiązaniem. Na pewno jest to niewłaściwy styl życia mamy: palenie papierosów, picie alkoholu, nadmierny wysiłek fizyczny, zbyt restrykcyjna dieta. Na niekorzyść działa również silny stres oraz nieleczone infekcje, w tym szczególnie te w obrębie pochwy. Mogą to być także przyczyny, na które kobieta nie ma wpływu: choroby serca, nadciśnienie, toksoplazmoza. Poród na długo przed terminem dotyczy też częściej młodych dziewczyn oraz kobiet po 35. roku życia.

W końcu razem!

Rodzice każdego dziecka z niecierpliwością wyczekują chwili, gdy będą mogli zabrać je do domu. Oczekiwanie to nieraz bardzo wydłuża się w przypadku wcześniaków. Czasem, gdy dziecko rodzi się w okolicach 37. tygodnia, do domu może wyruszyć nawet już po kilku tygodniach. Jednak im moment porodu był bardziej oddalony od zaplanowanego terminu, tym dłużej bobas musi zostać w szpitalu, nierzadko kilka miesięcy. Decyzja o wypisaniu może być podjęta dopiero wtedy, gdy dziecko potrafi samodzielnie oddychać, ssać i waży co najmniej 2 kg. 
Jak dbać o pociechę, gdy już znajdzie się w domu?

Pielęgnacja wcześniaka tak naprawdę nie różni się istotnie od pielęgnacji malucha urodzonego w terminie. O tym, jak należy postępować, rodzice instruowani są przy wyjściu ze szpitala. Szczególnej uwagi wymaga delikatna i wrażliwa skóra. Potrzebuje systematycznego natłuszczania, np. oliwką lub specjalnymi kosmetykami hipoalergicznymi dla niemowląt. Trzeba zachować ostrożność, aby nie spowodować zranień lub otarć. A o otarcia bardzo łatwo, dlatego podczas osuszania nie należy trzeć skóry ręcznikiem, lecz lekko ją dotykać. Niezbędny będzie też krem na odparzenia.

Niepokój rodziców budzi zwykle rozwój psychofizyczny dziecka, który przebiega przeważnie wolniej niż u rówieśników. Ale kogo uznać można za rówieśnika? Warto wiedzieć, że w przypadku wcześniaków uwzględnia się tzw. wiek korygowany. Co to oznacza? Jeśli dziecko urodziło się dwa miesiące przed ustalonym terminem, to umiejętności, których oczekuje się od 6-miesięcznego bobasa, zdobędzie dwa miesiące później, czyli w wieku 8 miesięcy. Są jednak sytuacje, kiedy konsultacja z lekarzem jest konieczna: dziecko jest apatyczne, zauważalna jest asymetria w napięciu mięśni, wygina się w łuk, nie skupia wzroku na twarzach rodziców. Przeważnie w wieku 2-3 lat różnice w rozwoju wyrównują się, czasem potrzebne jest wsparcie w postaci rehabilitacji.

Nie bój się pytać

Masz prawo do tego, aby wiedzieć, co dzieje się z twoim maluszkiem. Zadawaj pytania lekarzowi i personelowi szpitala, jaki jest jego stan, co się zmienia. Zapytaj, kiedy będziesz mogła zobaczyć dziecko, pogłaskać je, przytulić, kiedy możliwe będzie „kangurowanie” czy przystawienie wcześniaka do piersi. Choć może minąć wiele tygodni, zanim lekarz wyrazi na to zgodę, to powinnaś o tym wiedzieć. Najtrudniej jest czekać, nie będąc pewną, jak długo to czekanie może trwać.

Szukaj wsparcia

Pamiętaj, że nie jesteś jedyną mamą wcześniaka. Każdego roku na świecierodzi się naprawdę mnóstwo takich maluchów, również w Polsce. Postaraj się więc nawiązać kontakt z kimś w podobnej sytuacji. Najłatwiejszą drogą jest internet. Przeglądnij – lub poproś o to kogoś bliskiego, jeśli sama nie masz takiej możliwości – grupy i fora dyskusyjne. Możesz również poszukać pomocy u Fundacji Wcześniak (www.wczesniak.pl) lub u psychologa.

Zastanów się także nad tym, jakiego wsparcia tak naprawdę potrzebujesz. Każda z nas inaczej zachowuje się w sytuacjach stresowych. Podczas gdy jednej osobie ulgę przyniesie współczucie, inną taka postawa będzie irytować. Niektóre mamy chcą się wygadać i wypłakać, inne wolą unikać tematu, aby odwrócić swoją uwagę od problemu. Rozeznanie we własnych emocjach pozwoli ci wyszukać wśród najbliższych osobę, która najlepiej sprawdzi się w tych trudnych chwilach.

Poród przedwczesny – dzieci zbyt wcześnie urodzone

Z najnowszego raportu WHO wynika, że każdego roku na świat przychodzi blisko 13 milionów wcześniaków, czyli dzieci urodzonych przed końcem 37. tygodnia ciąży. Komplikacje, które wynikają z przedwczesnych narodzin, są przyczyną śmierci aż blisko miliona maluszków. Jakie czynniki uważa się za winowajców przedterminowych porodów?

Zdrowie wcześniaka

Zdrowie wcześniaków: głos mamy pomaga w nauce jedzenia
Przedwcześnie urodzone maluchy często napotykają na problemy w przyjmowaniu pokarmu. Muszą nauczyć się, jak koordynować kilka czynności: ssanie, połykanie i oddychanie. Okazuje się, że na zdrowie wcześniaków duży wpływ ma głos mamy. Doskonałą pomocą może być „muzyczny smoczek”.

Specjaliści z Vanderbilt University Children’s Hospital przeprowadzili test z wykorzystaniem specjalnych smoczków. Kiedy maluch ssał go prawidłowo, aktywowane było nagranie z dwiema kołysankami śpiewanymi przez mamę. W badaniu wzięło udział niemal 100 wcześniaków, w wieku odpowiadającym 34. i 35. tygodniowi ciąży. Połowę dzieci przydzielono do grupy, w której podawano muzyczny smoczek, natomiast druga połowa utworzyła grupę kontrolną.

„Głos mamy jest doskonałym czynnikiem stymulującym. Maluchy potrzebowały zaledwie jednego, dwóch dni, aby nauczyć się, że jeśli będą ssać smoczka prawidłowo, usłyszą śpiew mamy”, mówi dr Nathalie Maitre.

Jakie uzyskano efekty? Wcześniaki z muzycznej grupy przyjmowały dwa razy więcej pokarmu niż noworodki z grupy kontrolnej. Również o tydzień wcześniej można było zamienić w ich przypadku karmienie dojelitowe (za pomocą sondy) na karmienie doustne.

Dorosły wcześniak

Postęp medycyny sprawia, że coraz więcej maluchów, które przyszły na świat zbyt wcześnie, dochodzi do sił i opuszcza szpital z rodzicami. Jednak konsekwencje wcześniactwa są u wielu osób odczuwane przez całe życie. Uszkodzenia płuc mogą bowiem prowadzić do astmy, wzrasta również podatność na zapalenie lub obrzęk płuc. Zaobserwowano także, że u dzieci z niską masą urodzeniową częściej rozwijała się cukrzyca, schorzenia nerek czy nadciśnienie. Rozwój i zdrowie wcześniaka musi więc być stale monitorowany przez specjalistę.

Zdrowie wcześniaka jest przedmiotem wielu debat i badań. Noworodek, który zbyt szybko opuszcza brzuch mamy, w większym stopniu narażony jest na wszelkiego rodzaju schorzenia, od infekcji, po poważne zaburzenia pracy serca czy płuc. Dlaczego? Organizm dziecka urodzonego przed terminem ma mniej czasu, aby w pełni się rozwinąć. Jakie dolegliwości najczęściej towarzyszą wcześniakom?

Wątłe zdrowie wcześniaka

W macicy płód czuje się bezpiecznie i ma odpowiednie warunki do prawidłowego wzrostu. Nagły poród odbiera mu możliwość „dokończenia” rozwoju. Szczególnie cierpią na tym płuca, które kształtują się ostatecznie pod koniec ciąży. Dlatego właśnie zaburzenia ze strony układu oddechowego należą do „czołówki” dolegliwości dotykających wcześniaki. Aby prawidłowo oddychać, noworodek potrzebuje wsparcia, np. kaniuli donosowych lub – w cięższych przypadkach – respiratora. Na skutek przedwczesnego porodu zaburzony zostaje także rozwój naczyń krwionośnych oczu, czego efektem może być uszkodzenie siatkówki (jest to tzw. retinopatia wcześniacza).

Dziecko cechuje się słabszym napięciem mięśniowym, brakiem odporności, nieumiejętnością ssania, brakiem zdolności regulacji temperatury ciała. Wcześniaki są o wiele mniejsze i lżejsze niż zdrowe noworodki. Charakterystyczna jest cieniutka skóra, pozbawiona warstwy tkanki tłuszczowej, co sprawia, że prześwitują spod niej żyły: skóra nabiera więc fioletowawego zabarwienia. Pokryta jest również delikatnym meszkiem. Główka dziecka jest nieproporcjonalnie duża w stosunku do reszty ciałka. Maluszek niewątpliwie potrzebuje troskliwej opieki, zarówno ze strony personelu szpitala, jak i zaniepokojonych rodziców.

Karmienie wcześniaka 
Mamy, które urodziły maluszka w terminie, nie muszą długo czekać, aż będą mogły przystawić go do piersi. Dla mam wcześniaków taka perspektywa wydaje się nieraz bardzo odległa… Takie noworodki nie potrafią ssać ani koordynować tego odruchu z połykaniem i oddychaniem, a dodatkowo ich układ pokarmowy nie jest w pełni dojrzały i nie przyjmuje nawet mleka mamy. Jak w praktyce wygląda karmienie wcześniaka ?

SIDS

U rodziców noworodków, a szczególnie wcześniaków, największy lęk wzbudza zespół nagłej śmierci łóżeczkowej, czyli SIDS (ang. Sudden Infant Death Syndrome). Jest to niespodziewana śmierć zdrowego noworodka w ciągu pierwszych miesięcy życia, której przyczyny pozostają nieznane. Szacuje się, że w krajach wysoko rozwiniętych SIDS odpowiada za 40 proc. wszystkich zgonów niemowląt między 1. a 12. miesiącem życia. 90 proc. wszystkich przypadków nagłej śmierci zdarza się do 6. miesiąca życia. 10-20 proc. przypadków SIDS dotyczy wcześniaków. Maluchy urodzone przed 33. tygodniem ciąży są aż szesnastokrotnie bardziej narażone na nagłą śmierć łóżeczkową niż dzieci, które przyszły na świat w terminie!

Nic więc dziwnego, że w wielu krajach prowadzone są kampanie, zmierzające do zmniejszenia liczby maluchów umierających z powodu SIDS. Jedną z nich była akcja „Back to Sleep”, przekonująca rodziców do układania niemowląt do snu na plecach, zamiast na boku czy na brzuchu. Efekty były bardzo pozytywne: kampania doprowadziła do znaczącej redukcji liczby SIDS, szczególnie w Wielkiej Brytanii (z 2 przypadków na 1000 urodzeń żywych do 0,5/1000) i Stanach Zjednoczonych (z 1,2/1000 do 0,67/1000).

Układanie malucha na pleckach jest jednym z zaleceń Amerykańskiej Akademii Pediatrii (American Academy of Pediatrics), których celem jest stworzenie noworodkowi idealnych – i przede wszystkim bezpiecznych – warunków do snu. Na co jeszcze należy zwrócić uwagę? Podczas snu w pobliżu naszego wcześniaka nie powinny znajdować się jakiekolwiek przedmioty, które mogłyby przyczynić się do zatrzymania oddychania: usunąć należy więc wszelkie ubranka czy pieluszki przewieszone przez poręcz łóżeczka, poduszki i miękkie przytulanki. Materacyk powinien być twardy i dobrze dopasowany do łóżeczka, tak aby nie było żadnych luk i szczelin. Akademia zaleca, aby spać z dzieckiem w jednym pomieszczeniu, ale nie w jednym łóżku. Wspólne spanie jest zabronione zwłaszcza wtedy, gdy rodzic jest pod wpływem alkoholu czy leków. Wskazane jest natomiast stosowanie smoczka (według badań jego użycie zmniejsza ryzyko SIDS) i karmienie piersią. Należy również zadbać o odpowiednią temperaturę w pokoju, w którym śpi maluch: nie powinna przekraczać 20 stopni Celsjusza.

Wcześniak w szpitalu – jak przetrwać ten ciężki czas?

Czekałaś z utęsknieniem, kiedy maluszek pojawi się na świecie, ale… nie byłaś przygotowana na to, że stanie się to zbyt wcześnie. Nie zdążyłaś się nawet z nim przywitać, a teraz leży zamknięty w inkubatorze, podłączony do maszyn i rurek. Z niecierpliwością czekasz, aż będziesz mogła go dotknąć i przede wszystkim zabrać do domu. Wcześniak w szpitalu- jak przetrwać ten ciężki czas?

Bezpieczny sen wcześniaka

Bezpieczny sen wcześniaka
Nam, dorosłym, oddech wydaje się czymś naturalnym. Jednak maluszkom urodzonym przedwcześnie zdarza się o nim „zapomnieć”, co może mieć poważne konsekwencje. Zespół nagłej śmierci łóżeczkowej i tzw. bezdechy wcześniacze wzbudzają ogromny niepokój u rodziców. Co zrobić, aby zapewnić wcześniakowi zdrowy i bezpieczny sen?

Jak ułożyć niemowlę do snu?
W pierwszych tygodniach życia maluch większość czasu poświęca na sen. I choć z upływem kolejnych miesięcy czas ten ulega stopniowemu skracaniu, to wciąż bardzo ważne pozostaje to, w jaki sposób układamy malucha do snu. Na co należy zwrócić uwagę, aby sen noworodka, a później niemowlaka, był spokojny i – przede wszystkim – bezpieczny? Jak ułożyć niemowlę do snu?

Wieczorny rytuał

Już od pierwszych dni życia warto wprowadzić do codziennego harmonogramu wieczorny rytuał, który ułatwi maluchowi odróżnianie pór dnia, dając sygnał, że zbliża się czas nocnego odpoczynku. Na rytuał ten mogą składać się takie czynności jak masaż, karmienie, kąpiel, śpiewanie kołysanek i w końcu usypianie.

Zapewnij spokojny sen
Spokojny i bezpieczny sen jest niezwykle ważny dla maluszka. Pozwala mu zregenerować siły fizyczne i psychiczne, a co najistotniejsze – to właśnie podczas snu do krwi dostaje się najwięcej hormonu wzrostu. Jak zapewnić zdrowy odpoczynek dziecku? Najważniejsza jest bliskość, którą może zapewnić wspólne spanie – niekoniecznie w jednym łóżku, jeśli taka opcja pod różnymi względami nam nie odpowiada. Poczucie bezpieczeństwa zapewni maluszkowi także ułożenie w kołysce, koszyku czy łóżeczku tuż przy posłaniu rodziców, tak aby możliwe było szybkie zareagowanie na potrzebę przytulenia czy pogłaskania.

Kąpiel wcześniaka

„Jak ja mam wykąpać takiego maluszka?”, zastanawia się każdy rodzic, który stoi przed ogromnym wyzwaniem w swoim życiu, jakim jest kąpiel wcześniaka. Co zrobić, żeby nie było mu zimno? Używać samej wody czy lepiej sięgnąć po płyn lub mydełko? To najczęstsze wątpliwości świeżo upieczonej mamy i przestraszonego taty.

Jak kąpać?

Specjaliści zgodnie twierdzą, że kąpiel wcześniaka tak naprawdę nie różni się od kąpieli noworodka urodzonego o czasie. Tym, na co należy jednak zwrócić szczególną uwagę, jest tendencja malucha do szybszego wyziębiania się i większa skłonność do otarć i podrażnień. Dlaczego tak jest? Organizm dziecka, które przychodzi na świat przed terminem, pozbawiony jest zdolności do regulacji własnej temperatury, a to dlatego, że nie posiada podskórnej, ocieplającej warstwy tłuszczyku. Gruczoły potowe i łojowe dopiero się rozwijają, więc i skóra łatwiej się wysusza. Na dodatek wcześniak nie ma dobrze ukształtowanej zewnętrznej, rogowej warstwy naskórka, co skutkuje zwiększoną podatnością na otarcia. Wszystkie te cechy trzeba uwzględnić podczas codziennego rytuału kąpieli. A właśnie, czy rzeczywiście codzienna kąpiel jest konieczna?

Zdania co do częstotliwości mycia ciałka noworodka są podzielone. Niektórzy uważają, że wykąpanie 2-3 razy w tygodniu w zupełności wystarczy i podkreślają, że codzienny kontakt z wodą może wysuszać i tak słabo nawilżoną skórę. Zwolennicy codziennych kąpieli argumentują jednak, że wszelkie rytuały odgrywają ogromną rolę w życiu takiego maluszka, który nagle zmienił brzuch mamy na zupełnie obcy świat. Powtarzanie zabiegów daje mu poczucie bezpieczeństwa, ułatwia też zasypianie. Częste mycie z pewnością nie zaszkodzi, o ile rodzice będą przestrzegać kilku podstawowych zasad.

Wanienka czy wiaderko?

Malucha najlepiej kąpać wspólnie, we dwójkę – dodatkowa para rąk zawsze się przyda, chociażby do podania oliwki czy przytrzymania dziecka. Najpierw zadbajcie o to, aby odpowiednio przygotować stanowisko. Wszystko, co będzie potrzebne, musi znaleźć się w jednym miejscu. Co właściwie jest niezbędne? Oczywiście, najważniejsza jest wanienka. Warto dokupić do niej dwa gadżety: stelaż i hamaczek. Dzięki stelażowi pojemnik znajdzie się na wysokości waszych rąk, zaoszczędzicie więc sobie bólu kręgosłupa. Rozglądnijcie się w sklepie także za specjalnym hamakiem, który doczepia się do wanienki (np. Intering, ok. 37 zł). Sprawi on, żekąpiel będzie mniej stresująca i dla was, i dla dziecka. Alternatywą dla tradycyjnej wanienki może być wiaderko (np. Tummy Tub, ok. 90 zł). Jego kształt sprawia, że maluch czuje się jak w brzuchu mamy, jest więc o wiele spokojniejszy. Dużym ułatwieniem może być też komoda kąpielowa, zbudowana z wanienki, przewijaka i półki (np. Arko, ok. 380 zł).

Woda musi mieć właściwą temperaturę: zaleca się, aby wynosiła ok. 37 stopni Celsjusza. Już za kilka złotych można kupić termometr do kąpieli o fantazyjnych kolorach i kształtach, unoszący się na powierzchni wody i bez groźnej rtęci. Zadbajcie także o to, aby wystarczająco ciepło było w pomieszczeniu, w którym myjecie malucha. Termometr powinien wskazywać ok. 24-25 stopni Celsjusza. Wszelkie okna muszą być pozamykane

Rozwój psychoruchowy wcześniaków

Metody rehabilitacji dziecka:
Prawidłowy rozwój dziecka wiąże się z pewnymi etapami, przez które kolejno przechodzi. Jeśli rodzic zauważy coś niepokojącego, powinien zgłosić się do lekarza.
Po wizycie pediatra może skierować rodziców do fizjoterapeuty, który oceni rozwój psychoruchowy, a to z kolei pozwoli zlokalizować zaburzenia. Pozwala to dobrać odpowiednią metodę rahabilitacji.

Rozwój psychoruchowy wcześniaków
Każdy rodzic z zapartym tchem śledzi postępy swojego malucha. Pierwszy uśmiech, pierwszy samodzielny krok i słowo… Jeśli nasza pociecha urodziła się przed terminem, umiejętności te nabywa nieco później, co wzbudza w nas niepokój i strach o przyszłość. Rozwój psychoruchowy wcześniaków bywa opóźniony i dziecko nieraz napotyka na przeszkody i trudności. Jakie?

Rozwój psychoruchowy, emocjonalny i intelektualny wcześniaków jest przedmiotem wielu badań. Jedno z największych przeprowadzili naukowcy z Norwegii, przyglądając się postępom ponad 850 tys. dzieci urodzonych między 1967 a 1983 rokiem. Pilnie obserwowano ich rozwój aż do 2003 roku, a więc kiedy osiągnęły 20-36 lat. Wszystkich małych uczestników podzielono na pięć grup, w zależności od czasu trwania ciąży: w badaniu wzięły więc udział zarówno dzieci urodzone już w 23. tygodniu, jak i te, które przyszły na świat w wyznaczonym terminie porodu.

Na podstawie analiz stwierdzono, że im wcześniej nastąpiło rozwiązanie, tym mniejsze było prawdopodobieństwo, że dziecko, a właściwie już nastolatek i dorosły, ukończy szkołę średnią, zdobędzie tytuł magistra czy doktora. Statystyczna analiza dostarczyła również informacji, że istnieje zależność, choć słaba, między wcześniactwem a posiadaniem własnych dzieci i znalezieniem życiowego partnera: wcześniaki biorące udział w badaniu miały z tym większy kłopot.

Nie aż tak daleko w przyszłość wybiegli polscy specjaliści ze Śląskiej Akademii Medycznej, którzy w swoich badaniach ocenili rozwój psychoruchowy wcześniaków do ukończenia 1. roku życia. Jednak i w tym przypadku dało się dostrzec pewne opóźnienia w stosunku do grupy kontrolnej maluchów z ciąż prawidłowych. Zaobserwowano, że wcześniaki w późniejszym terminie nabywają takie umiejętności jak uśmiech, przewracanie się na boki, samodzielne siadanie, raczkowanie. Podobne wnioski uzyskali naukowcy z Gdańska, którzy przyglądnęli się rozwojowi dzieci przedwcześnie urodzonych w wieku przedszkolnym. Maluchy te wykazywały większe trudności emocjonalne i poznawcze w porównaniu do rówieśników urodzonych w terminie.

Zaburzenia i opóźnienia rozwoju ruchowego
Rozwój psychoruchowy mający prawidłowy przebieg charakteryzuje się progresywnymi zmianami ilościowymi i jakościowymi we wszystkich jego sferach, następującymi w miarę wzrastania i dojrzewania dziecka w ustalonym porządku i w określonym tempie.
Zaburzenia Rozwoju Psychoruchowego dzieci w wieku Przedszkolnym
Nie wszystkie dzieci rozwijają się harmonijnie i w równym tempie. Wiek rozwojowy nie zawsze pozostaje w zgodzie z wiekiem biologicznym. W psychoruchowym rozwoju niektórych dzieci można zauważyć pewne opóźnienia, które mają różne podłoże etiologiczne.
Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka można podzielić na:

Zaburzenia i opóźnienia rozwoju ruchowego
Rozwój psychoruchowy mający prawidłowy przebieg charakteryzuje się progresywnymi zmianami ilościowymi i jakościowymi we wszystkich jego sferach, następującymi w miarę wzrastania i dojrzewania dziecka w ustalonym porządku i w określonym tempie.
Zaburzenia Rozwoju Psychoruchowego dzieci w wieku Przedszkolnym
Nie wszystkie dzieci rozwijają się harmonijnie i w równym tempie. Wiek rozwojowy nie zawsze pozostaje w zgodzie z wiekiem biologicznym. W psychoruchowym rozwoju niektórych dzieci można zauważyć pewne opóźnienia, które mają różne podłoże etiologiczne.
Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka można podzielić na
- Makrouszkodzenia centralnego układu nerwowego są to uszkodzenia genetyczne, trwałe, których nie da się zlikwidować.
- Mikrouszkodzenia centralnego układu nerwowego są to śladowe uszkodzenia spowodowane najczęściej niewłaściwymi warunkami środowiska
rodzinnego i instytucjonalnego Mikrozaburzenia można zlikwidować poprzez wczesne wykrycie i rozpoznanie oraz właściwą terapię pedagogiczną. - - Zaburzenia somatyczne dotyczą narządu wzroku, słuchu, mowy i postawy (np. krótkowzroczność, głuchota, zez, wady postawy), mają wpływ
na proces rozwoju i edukacji.
Parcjalne zaburzenia rozwoju, to opóźnienia lub zaburzenia jednej lub kilku funkcji psychoruchowego rozwoju dziecka przy ogólnym poziomie umysłowym odpowiednim do wieku i przy odpowiednim kształtowaniu się pozostałych funkcji i sfer rozwoju. 

H. Spionek zaproponowała następujący podział ze względu na rodzaj zaburzeń rozwoju psychoruchowego dzieci: 

• zaburzenia motoryczne, 
• zaburzenia procesów poznawczych, 
• zaburzenia emocjonalno - motywacyjne, 
• zaburzenia napędu psychoruchowego.

Wymienione zaburzenia są następstwem mikro uszkodzeń mózgu we wczesnej ontogenezie, a także wynikiem braku czynników stymulujących rozwój dziecka w środowisku rodzinnym. Gdy stwierdzimy opóźnienia lub zakłócenia wąskozakresowe np. zaburzenia manualne przy prawidłowym ogólnym rozwoju ruchowym lub zakłócenia w percepcji wzrokowej bądź słuchowej, mówimy wtedy o fragmentarycznych deficytach rozwojowych.