Taniec podczas porodu – w jaki sposób pomaga rodzącej?

Czy w ogóle możliwe jest, żeby sztuka konkurowała z medycyną? Polscy specjaliści (a zwłaszcza z dziedziny tańca) mówią stanowcze: tak! Skorzystajcie z tej podpowiedzi i sprawdźcie jaki jest wpływ tańca na zmniejszenie lęku i bólu porodowego. W jaki sposób taniec podczas porodu pomaga rodzącej kobiecie?

W latach 40.  XX wieku na europejskim gruncie ukształtowało się pojęcie arteterapii. Stworzył je Adrian Hill, który wierzył, że sztuka pomaga w wyjściu z choroby. Po latach okazało się, że wiara brytyjskiego artysty ma silne podstawy naukowe, a rozwój arteterapii nie jest zagrożony. Temat arteterapii z powodzeniem jest poruszany i propagowany na wielu międzynarodowych konferencjach. W czasie „V Sympozjum dla lekarzy i położnych”  tą kwestią zajęła się Regina Wolska – certyfikowana choreoterapeutka, pedagog oraz wykładowca i autorka programów z zakresu terapii tańcem na uczelniach akademickich we Wrocławiu.

Jak leczy sztuka

Dziś arteterapia oznacza wykorzystanie różnych rodzajów sztuki do celów terapeutycznych i rozwojowych. W zależności od stosowanych środków, w arteterapii  wyróżniamy choreoterapię (terapię tańcem), muzykoterapię, biblioterapię, dramoterapię (terapia za pomocą sztuki teatralnej) oraz terapię za pomocą sztuk plastycznych. Ogólnie, celem arteterapii jest między innymi uwolnienie i  odblokowanie  nagromadzonych emocji, zmniejszenie napięcia, relaks, przyjemność i odpoczynek – wyjaśnia Regina Wolska. Taka definicja leczenia i uśmierzania bólu sztuką nie jest znana tylko terenie Europy. Arteterapia świętuje triumfy między innymi w Stanach Zjednoczonych, na terenie których działa American Arttherapy Association (Amerykańskie Stowarzyszenie Arteterapii). Instytucja zajmuje się szkoleniem instruktorów arteterapii z całego świata i jest dowodem na to, że arteterapia ma zastosowanie w niemal  każdej nauce i dziedzinie życia. Amerykańskie Stowarzyszenie Arteterapii bada między innymi takie problemy jak: wpływ terapii sztuką na zaburzenia odżywiania, poprawa jakości życia poprzez sztukę, arteterapia jako przedłużenie życia osób starszych i oczywiście związek sztuki z ciążą i porodem. Polscy specjaliści w dziedzinie arteterapii równie dzielnie idą z duchem czasu, a dowodem na to jest miedzy innymi 40. rocznica uzyskania przez muzykoterapię statusu dziedziny akademickiej. Wracając jednak do definicji arteterapii należy również zaznaczyć, że sposób leczenia za pomocą sztuki opiera się na psychicznym aspekcie zdrowia człowieka, z którego wynika zdecydowana większość dolegliwości fizycznych. Dlatego najważniejszym zadaniem arteterapii jest zrozumienie siebie i natury za pomocą odpowiedniego medium (tańca, obrazu, dźwięku, sztuki teatralnej).

Choreoterpia  a sztuka porodu

Skuteczność terapii tańcem w pokonywaniu lęków związanych z porodem i strachem przed bólem jest udokumentowana. W roku 2006, w czasie obrad Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego, Robin F. Cruz wygłosił odczyt pod tytułem: „Terapia tańcem i ruchem – wynik oparty na faktach”. Badacz w swojej publikacji opisał swoje 10. letnie badania, które potwierdziły, że taniec jest skuteczną metodą terapeutyczną w odniesieniu do zaburzeń lękowych. Taniec, jako medium zmiany i rozwoju zmniejsza lęk. Pozwala doznać zadowolenia i radości. Terapia tańcem skierowana jest przede wszystkim na to, aby pozbyć się napięcia, które hamuje swobodny przepływ energii. – Lęk przed porodem jest prawdziwy. Zawiera olbrzymią siłę. Ból narodzin jest nieodzownym elementem przychodzenia człowieka na świat. Funkcjonujące mity, legendy i opowieści, tylko potęgują narastanie lęków i strachu – twierdzi Regina Wolska. Z punktu widzenia arteterapii – taniec może pomóc kobiecie rodzącej. – Najczęściej pragniemy uniknąć bólu i wtedy napinamy swoje ciało lub wstrzymujemy oddech. W czasie zajęć tanecznych ujawnia się siła pomagająca pokonać to napięcie – dodaje polska terapeutka. Stereotypowo, taniec kojarzony jest przez większość osób, jako pewna sekwencja kroków w rytm ustalonej muzyki. Arteterapia w postaci tańca zdecydowanie obala takie myślenie. – Taniec to dynamiczny ruch, świadomy oddech, odkrywanie w ciele blokad, usztywnień oraz ćwiczenia relaksacyjne i wizualizacje. Przygotowanie kobiety ciężarnej do porodu za pomocą tańca, polega przede wszystkim na fakcie, że organizm ludzki odwołuje się do samooczyszczenia, pozwala na pozbycie się – często trudnego do dźwigania – balastu emocjonalnego – podkreśla Regina Wolska. Rola tańca w zmniejszeniu lęku przed porodem polega również na tym, że dzięki stosowanym przez terapeutów technikom, zwiększa się świadomość ciała kobiety ciężarnej.  – W czasie terapii naucza się technik oddychania  i relaksacji, pokazuje czym jest improwizacja i ruch planowany, które polegają na spontanicznym i indywidualnym tworzeniu struktury tanecznej. Dodatkowo, kobiety mogą zapoznać się z procesami wyolbrzymiania ruchów i nadawania im symbolicznego kształtu – przekonuje terapeutka.

Nieodłącznym elementem tańca, jest również muzyka. Specjaliści twierdzą, że nie ma jednej i uniwersalnej muzyki, która redukowałaby ból i stres.  – Jest to sprawa indywidualnych preferencji. Samo słuchanie daje pozytywne efekty w zmniejszeniu bólu i lęku. Muzyka zmienia odbiór bólu przez zmianę samopoczucia, odwrócenie uwagi, zwiększenie poczucia kontroli, pomaga w rytmicznym oddychaniu, uruchamia pozytywną wyobraźnią, pozwala na skupieniu się na pozytywnych myślach, na afirmacji piękna i radości życia – wylicza Regina Wolska. Muzyka w połączeniu z łagodnymi i płynnymi ruchami z powodzeniem może wspomóc kobietę rodzącą, a wcześniej przygotować jej umysł do porodu i zabezpieczyć przed strachem. – Aby można było mówić o skutecznej terapii tańcem, muszą być jeszcze spełnione pewne warunki. Jednym z nich jest stworzenie atmosfery życzliwości, wzajemnej akceptacji, zaufania i poczucia bezpieczeństwa. Praca w grupie kobiet ciężarnych rozwija również kontakty interpersonalne. Kobiety, słuchając i dzieląc się swoimi odczuciami mają poczucie integracji – podsumowuje terapeutka.