Pedagogika Waldorfska

Rudolf Steiner, twórca pedagogiki waldorfskiej powiedział, że: „ Dorosły człowiek o tyle może być nauczycielem dziecka, o ile dziecko może być jego nauczycielem…”.
Steiner sformułował zasady swojej pedagogiki na przełomie XIX I XX wieku i zastosował je w szkole otwartej w 1919 roku w Stuttgarcie dla dzieci robotników, pracujących w zakładach tytoniowych Waldorf-Astoria, stąd wymienne nazwy pedagogiki: steinerowska / waldorfska.
Rudolf Steiner żywił głębokie przekonanie, iż dziecko powinno stać się podmiotem w procesie wychowania i nauczania, który to proces powinien uwzględniać indywidualne właściwości psychiczne, potrzeby oraz zainteresowania dziecka, a także dawać mu szansę twórczego działania. Podstawowym czynnikiem w podejściu steinerowskim jest więc szacunek do dziecka, jego indywidualności i wolności.

Pedagogika waldorfska:
jest raczej wspieraniem dziecka w rozwoju, a nie wychowaniem:
zadaniem dorosłych, pedagogów jest stworzenie dziecku jak najlepszych warunków do rozwoju. Każde dziecko bowiem rozwija się indywidualnie. To nie dziecko ma się dostosować do naszego myślenia, ale my musimy postarać się zrozumieć myślenie dziecka i dostosować do niego sposób postępowania
zakłada aspekt holistyczny, czyli całościowy postrzegania dziecka:
„Człowiek jest podmiotem ciała, psychiki i ducha, żyjącym w nierozerwalnym związku ze środowiskiem społecznym i ekologicznym. Wchodząc w interakcje z tym środowiskiem zdobywa swoją tożsamość”. Tak więc w pedagogice steinerowskiej ważne jest wspomaganie rozwoju dziecka we wszystkich sferach: sferze woli, uczuć i myślenia, zamiast sztucznego, przyspieszonego stymulowania pamięci i procesów myślowych. Zasada ta wynika ze znajomości rozwoju somatycznego organizmu, między innymi dojrzewania układu nerwowego, który to proces wymaga znacznych wydatków energii. Energia ta nie powinna być kierowana na procesy myślowe, a właśnie na rozwój ciała, organów wewnętrznych, w tym mózgu, aby następnie w nim mogły przebiegać właściwie procesy myślowe. Przed rozpoczęciem formalnego kształcenia trzeba dać dziecku szansę na poznanie otaczającego je świata wielozmysłowo, umożliwić radość tworzenia
dzieci uczą się „całym ciałem”, a nie tylko głową:
odbywa się to poprzez naśladowanie osoby dorosłej, poprzez swobodną twórczą zabawę, doświadczenie, wykonywanie prac domowych, rymowanki, aktywności artystyczne, korowody, zabawy paluszkowe. Gdy w naukę zaangażowany jest cały organizm, wówczas dziecko rozwija się równomiernie, harmonijnie, a jego wola działania jest realizowana, a nie tłumiona
podstawą pracy wychowawczo – pedagogicznej są przykład i naśladowanie, oraz rytm i powtarzanie:
naśladowanie: jest w życiu małego dziecka dominującym sposobem poznawania świata i działania. Praca nauczyciela polega na dostarczaniu dziecku bogactwa wzorów, dzięki którym rozwija ono swoją aktywność i zdobywa nowe umiejętności, oraz na samowychowywaniu, dzięki któremu jest godnym wzorem do naśladowania. Wychowywanie bazuje więc na naturalnej potrzebie dziecka do naśladowania, a nie nakazach czy pouczaniach
rytm: w makro wymiarze rytm w przedszkolu/szkole wyznaczają pory roku i doroczne święta chrześcijańskie; w cyklu tygodniowym różne w każdym dniu zajęcia artystyczne: rysowanie, modelowanie, malowanie, eurytmia, pieczenie chleba, zabawy rytmiczne – korowody oraz baśń opowiadana i inscenizowana na zakończenie każdego dnia
wystrój przedszkola/szkoły i zabawki:
pastelowa kolorystyka wnętrz, atmosfera przedszkola, czy szkoły działają wyciszająco, dając dzieciom poczucie bezpieczeństwa, wewnętrzne przeżycie światła i ciepła. Wiele zabawek jest dziełem rąk rodziców i nauczycielek. Wszystkie wykonane są wyłącznie z naturalnych materiałów. Koszyki pełne szyszek, kasztanów, korzeni, kamieni, klocków – to część prawdziwego świata, dary nieba i ziemi, które dają dziecku poczucie prawdy o świecie, budzą w nim szacunek do natury, a poprzez swą prawdziwość i naturalność korzystnie wpływają na rozwój zmysłów i wyobraźni
zabawa jest najważniejszą działalnością dziecka:
sposób zabawy we wczesnym dzieciństwie ma determinujący wpływ na sposób życia w świecie dorosłym. Przedszkole waldorfskie stwarza dziecku warunki i możliwości do rozwoju fantazji, wewnętrznej indywidualnej aktywności. Podczas zabawy rozwijają się siły wyobraźni, która w późniejszych latach stanie się siłą twórczą i zdolnością do podejmowania inicjatywy. W ten sposób barwna bogata zabawa przeobraża się w zamiłowanie do pracy i do aktywnego, twórczego dorosłego życia. Bogactwo przeżyć z jakim dziecko spotyka się w przedszkolu pomaga kształtować w nim pełen miłości związek ze światem, rozwija uczucia wyższe: szacunek, wdzięczność, współczucie i przygotowuje je do mądrego i godnego życia
współpraca z rodzicami:
ma duże znaczenie w pedagogice waldorfskiej. Dzięki ich pomocy każdego roku organizowane są kiermasze zabawek i ozdób świątecznych. Ponadto rodzice uczestniczą w organizowaniu świąt i pracach porządkowych, a także w podejmowaniu decyzji dotyczących funkcjonowania przedszkola. Dla rodziców organizowane są cykliczne spotkania i wykłady