Noworodek w pierwszych dobach życia: badania i procedury w szpitalu

Po porodzie mama i dziecko zwykle spędzają w szpitalu ok. trzech dni. Wszystko zależy od ich indywidualnej sytuacji. W tym czasie personel medyczny regularnie kontroluje ich stan zdrowia.  Jakie procedury są wykonywane u noworodka i jakie badania przejdzie maleństwo, jeszcze zanim wyjdzie ze szpitala?

Warto wspomnieć, że mamy prawo do informacji i podejmowania świadomych decyzji. Wszystkie zabiegi pielęgnacyjne i standardowe procedury powinny być wykonywane po uzyskaniu zgody. Jeżeli nie wyrażacie zgody na niektóre czynności, warto powiedzieć o tym wcześniej i zawrzeć taką informację również w planie porodu.

Tuż po porodzie

Zgodnie ze standardem opieki okołoporodowej bezpośrednio po przyjściu na świat noworodek powinien pozostać z mamą w kontakcie „skóra do skóry” przez min. dwie godziny, o ile nie ma przeciwwskazań medycznych. W tym czasie personel medyczny powinien zachęcać mamę do rozpoznania momentu, kiedy dziecko jest gotowe do ssania piersi. Ważenie czy mierzenie dziecka może wtedy zaczekać i odbyć się dopiero po tych zalecanych dwóch godzinach bądź później. Pierwsze badanie noworodka może się odbyć na brzuchu mamy. 

Zaraz po narodzinach dziecka, tuż po zaciśnięciu i przecięciu pępowiny, położna przygotowuje opaskę identyfikacyjną na rączkę i nóżkę noworodka z podstawowymi informacjami. Zanim zostaną one zapięte, mama lub tata powinni potwierdzić dane. Następnie maluch przechodzi jeszcze przez:

• ocenę wg skali Apgar

Ocena wg skali Apgar może być wykonana na brzuchu matki w trakcie kontaktu „skóra do skóry”. Dotyczy 5 punktów: zabarwienia skóry, czynności serca, reakcji na bodźce, napięcia mięśniowego, czynności oddechowej. Maksymalna liczba punktów to 10. Więcej na ten temat znajdziecie tutaj.

• zabieg Credego

To profilaktyka zakażenia przedniego odcinka oka i zapobieganie rzeżączkowemu zapaleniu spojówek. Polega na zakropleniu oczu noworodka 1% roztworem azotanu srebra.

• podanie witaminy K

W celu profilaktyki krwawienia wywołanego niedoborem witaminy K, noworodek otrzymuje ją jednorazowo, najczęściej w formie zastrzyku, domięśniowo. Istnieje też możliwość podania witaminy doustnie.

W przypadku porodu przez cesarskie cięcie, mama na ogół otrzymuje maluszka tylko na chwilę. Po przecięciu pępowiny noworodek podawany jest położnej lub pielęgniarce, jest osuszany, mierzony, ważony, badany. Następnie maleństwo przekazywane jest mamie albo tacie, który warto, aby przejął kangurowanie.

Co dalej?

Zdrowy noworodek po pobycie wraz z matką w sali porodowej jest przekazywany do oddziału położniczego. Tam oboje najczęściej przebywają w sali zorganizowanej w tzw. systemie rooming-in. Po kilku godzinach noworodek powinien przejść przez badanie przeprowadzone przez lekarza oddziału neonatologicznego. Powinno się ono odbyć (podobnie jak wszystkie inne procedury) w obecności matki lub ojca.

Co jeszcze czeka noworodka?

Przesiewowe badanie słuchu

Każde nowo narodzone dziecko ma badany słuch, aby szybko wykryć ewentualne nieprawidłowości i wady. Standardowo jest ono wykonywane w drugiej dobie życia. Program Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków powstał z inicjatywy Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy i jest realizowany za pomocą sprzętu zakupionego ze zbiórki WOŚP.  

Przesiewowe testy metaboliczne

Są to badania w kierunku fenyloketonurii, hipotyreozy i mukowiscydozy. Ich przeprowadzenie polega na pobraniu na bibułę kropli krwi z pięty dziecka. Następnie szpital wysyła ją do laboratorium. Jeżeli wszystko jest w normie, badanie zostaje zakończone, a rodzice nie otrzymują wyniku . W przypadku, gdy odbiega on od normy albo jest niejednoznaczny, rodzice są informowani listownie i telefonicznie.

Test pulsoksymetryczny

Maluszek będzie miał również zbadaną saturację, czyli nasycenie krwi tętniczej tlenem. Pozwala to na wczesne wykrycie wad serca. Badanie jest proste i niebolesne.

Szczepienia

Zanim dziecko opuści szpital, przechodzi przez dwa szczepienia: przeciwko gruźlicy BCG i przeciwko WZW typu B. Szczepienia powinny być przeprowadzone po uzyskaniu kwalifikacji lekarskiej. Na ogół wykonywane są w jednym czasie. Szczepienie BCG może zostać przesunięte ze względu na niską wagę urodzeniową (poniżej 2000 g), ciężki stan noworodka, czy poród przedwczesny poniżej 32. tygodnia ciąży.

Kąpiel

Kąpiel wykonują pielęgniarki przy udziale mamy. Skórę noworodka pokrywa maź płodowa, która zaczyna tworzyć się już w okresie prenatalnym i chroni skórę dziecka przed podrażnieniami oraz stanowi naturalną barierę ochronną. Maź wypłukuje się podczas kąpieli, więc z tego powodu zaleca się, aby opóźnić nieco pierwszą kąpiel przynajmniej do kilku godzin od urodzenia.

Wizyty lekarskie

W trakcie pobytu w szpitalu codziennie rano i wieczorem odbywają się wizyty lekarskie. Jedna dotyczy matek, druga dzieci. To dobry czas na uzyskanie informacji, zadawanie pytań, rozwiewanie wątpliwości. Jeżeli istnieje taka potrzeba, zapytaj, czy na oddziale istnieje możliwość skorzystania z pomocy doradcy laktacyjnego albo psychologa. Zgłaszaj swoje potrzeby i nie obawiaj się prosić o pomoc.