Zaburzenia emocjonalne u dzieci - zanieczyszczanie się kałem

ZANIECZYSZCZANIE SIĘ KAŁEM:

- Niekontrolowanie czynności jelit, a wiec zanieczyszczanie się kałem, u dziecka fizycznie zdrowego i pełnosprawnego nazywa się encopresis;

EPIDEMIOLOGIA:

- Problem zanieczyszczania się kałem dotyczy około 1 % pięciolatków z przewagą płci męskiej;

PRZYCZYNY:

- Zaburzenie to może być wynikiem braku lub niewłaściwego treningu oddawania stolca, w trakcie którego dziecko nie nabyło umiejętności kontroli;

- Może być również wynikiem opóźnień rozwoju, przymusu i karania w czasie nauki załatwiania się, nadużyć emocjonalnych czy seksualnych ze strony opiekunów, zaburzeń więzi między rodzicami, a dzieckiem. Problem ten może również wynikać z autyzmu;

OBJAWY:

- O nieorganicznym zanieczyszczaniu się kałem mówimy gdy u dziecka (które osiągnęło wiek w którym powinno już kontrolować oddawanie stolca) występuje celowe lub mimowolne oddawanie stolca, o prawidłowej konsystencji w miejscach do tego nieodpowiednich;

- Zaburzeniu temu często towarzyszą dodatkowe problemy, takie jak: deficyt uwagi, niska odporność na stres, hiperaktywność (nadaktywność), słaba koordynacja psychoruchowa.

ROZPOZNANIE:

- Rozpoznania nie należy ustalać przed końcem 4go roku życia;

LECZENIE:

- W leczeniu nieorganicznego zanieczyszczania się kałem łączy się elementy edukacji, oddziaływania psychologicznego i metody behawioralne (wyuczanie zachowań). Postępy dziecka są bardzo powolne, tak że na uzyskanie pełnych efektów terapii potrzeba czasu;

NIEPOKOJĄCE ZACHOWANIA DZIECKA:

W przypadku małych dzieci niepokojące są następujące problemy związane z odżywianiem:

• spożywanie zbyt małych ― w stosunku do wieku ― ilości pożywienia;

• odmowa jedzenia ― w porze posiłków płacz, brak zainteresowania jedzeniem, obrona przed karmieniem, wypluwanie jedzenia, wyjmowanie jedzenia z buzi;

• odruchy wymiotne, wymioty;

• brak zainteresowania jedzeniem lub zainteresowanie zbyt rzadkie; dziecko nie sygnalizuje głodu;

• odmowa spożywania pokarmów urozmaiconych adekwatnie do wieku; akceptuje jedynie ubogą dietę;

• lęk w porze posiłków, lęk przed połykaniem pokarmów stałych i/lub płynnych;

• jedzenie posiłków w porach innych, niż pozostali domownicy, np. bardzo wcześnie rano lub późno wieczorem;

• zbyt wolny rozwój fizyczny (przyrosty wagi i wzrostu) przy braku przyczyn medycznych.

OGÓLNE OBJWAY:

Pierwszymi objawami, które mogą wskazywać na zagro- żenie wystąpieniem zaburzeń odżywiania (anoreksja, bulimia) mogą być:

• nadmierna koncentracja na sylwetce, figurze, masie ciała, częste kontrolowanie wagi i mierzenie obwodów (np. talii, uda);

• wyrażanie niezadowolenia ze swojej sylwetki, mimo szczupłego wyglądu, uzależnianie samooceny w znacznej mierze od figury i masy ciała;

• podejmowanie odchudzania, mimo że dziecko (nastolatek) jest i było szczupłe lub kontynuowanie odchudzania mimo osiągnięcia szczupłej sylwetki;

• podejmowanie i kontynuacja odchudzania z wyznaczeniem sobie zbyt niskiej (w stosunku do norm) docelowej masy ciała;

• nadmierne zainteresowanie rodzajami diet i kalorycznością posiłków (liczenie kalorii);

• sztywne przekonania dotyczące odżywiania (np. „tłuszcze są obrzydliwe i szkodliwe”, „nigdy nie tknę słodyczy”);

• drastyczna zmiana sposobu odżywiania (ograniczenie ilości spożywanych posiłków, wykluczenie lub skrajne ograniczenie ilości spożywanych grup produktów spo- żywczych ― tłuszczów i węglowodanów, unikanie dań dotychczas ulubionych, głodówki), domaganie się od rodziców wprowadzenia odżywania niskokalorycznego (produkty light, kuchnia bez użycia tłuszczów);

• lęk przed zmianą sposobu odżywiania, utratą kontroli nad jedzeniem, wyrzuty sumienia, gdy zje więcej lub zje „niedozwolony” produkt;

• bardzo wolne tempo jedzenia, nieestetyczne jedzenie, z wydłubywaniem z niego drobinek tłuszczu, wycieranie naleśników, placków serwetkami;

• manipulowanie jedzeniem ― oszukiwanie, wyrzucanie jedzenia, przekazywanie drugiego śniadania kolegom;

• unikanie spożywania posiłków w obecności innych osób w domu, restauracji lub gdy dziecko/nastolatek nie zna kaloryczności posiłku;

• nadmierne zainteresowanie sprawami kuchni, przepisami kulinarnymi, przygotowywanie posiłków i karmienie innych członków rodziny, odmowa jedzenia ich samemu;

• nadmierna, obsesyjnie podejmowana aktywność fizyczna, unikanie wypoczynku w celu zmniejszenia masy ciała;

• stosowanie w celu odchudzania metod takich jak: prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, specyfików zmniejszających apetyt, przyśpieszających przemianę materii, odwadniających, wypijanie nadmiernej ilości wody w celu zmniejszenia apetytu (np. przed posiłkami) i in.;

• załamanie rozwoju dziecka ― znaczny spadek masy ciała skutkujący wychudzeniem lub wyniszczeniem, zahamowanie przyrostów masy ciała, zatrzymanie wzrastania oraz dojrzewania;

• znaczne wahania masy ciała w krótkich okresach czasu;

• w trakcie odchudzania dziecko dotychczas zgodne i pogodne staje się ponure, rozdrażnione, konfliktowe a nawet agresywne (konflikty dotyczą najczęściej sfery odżywiania), ogranicza relacje z rówieśnikami, staje się jeszcze bardziej wymagające w stosunku do siebie i perfekcyjne jeżeli chodzi o naukę;

• opór, drażliwość, konfliktowość w porach spożywania posiłków, gdy opiekunowie nalegają na zwiększenie wielkości spożywanych porcji;

• zjadanie zbyt dużych ilości pożywienia, przekraczających ilość zjadaną zwykle w podobnych okolicznościach, z poczuciem braku kontroli nad tym co i ile się zjada oraz trudnością w przerwaniu jedzenia, najczę- ściej w samotności;

• nieregularne miesiączki lub ich zanik u dziewczynek, które wcześniej miesiączkowały regularnie;

W przypadku wymiotów psychogennych:

• występowanie samoistnych (bez prowokacji) nudności i wymiotów bez przyczyn medycznych. Przejadanie się psychogenne:

• zjadanie zbyt dużych ilości pożywienia, zbyt częste podjadanie;

• obsesyjne myślenie o jedzeniu, szukanie w nim pocieszenia; jedzenie jako metoda poradzenia sobie w sytuacjach stresowych;

OKRES WCZESNEGO DZIECIŃSTWA:

Najczęściej występujące problemy w odżywianiu, pojawiające się w okresie wczesnego dzieciństwa to:

• zaburzenia w odżywianiu wynikające z zaburzeń relacji opiekun―dziecko (zaburzenia więzi);

• odmowa przyjmowania pożywienia w wieku niemowlę- cym (tzw. anoreksja dziecięca);

• jedzenie selektywne;